తీర్థానికీ క్షేత్రానికీ తేడా

సర్వసామాన్యంగా మనం తీర్థక్షేత్రం అనే పదాన్ని వాడుతుంటాం. వాస్తవానికి తీర్థం, క్షేత్రం రెండూ వేర్వేరు. నదీనదాలు, సముద్ర తీరాన వెలసిన ఆలయాలను తీర్థాలంటారు. పవిత్ర గంగ, గోదావరి, కృష్ణ, తుంగభద్ర వంటి నదుల తీరంలో ఉన్న వారణాసి, గోకర్ణం, రామేశ్వరం వంటివి తీర్థాలు. నదీజలాలు లేని ప్రాంతాల్లో కొలువైన ఆలయాలు క్షేత్రాలు. ఇవి స్థలక్షేత్రాలు, గిరి క్షేత్రాలు అని రెండు రకాలున్నాయి. నేలపై ఉన్న ఆలయాలు స్థల క్షేత్రాలు కాగా కొండలపై వెలసినవి గిరి క్షేత్రాలు. తిరుమల, మంగళగిరి, సింహాచలం, శ్రీశైలం, యాదగిరిగుట్ట వంటివి గిరిక్షేత్రాలు. అహోబిలం నరసింహ స్వామి ఆలయం, ఆలంపూరు జోగులాంబ దేవాలయం మొదలైనవి స్థల క్షేత్రాలు. పక్కన నది ఉన్నప్పటికీ కొండపై వెలసిన విజయవాడ కనకదుర్గ తదితర ఆలయాలను కూడా క్షేత్రాలుగానే పరిగణిస్తారు.

- లక్ష్మి