మరక కాదు.. మాతృత్వపు తునక!

మరక కాదు.. మాతృత్వపు తునక!

మన జాతి మనుగడకు.. మాతృత్వపు మధురిమలకు.. ఆది మూలం అది!
అల్లారుముద్దుల ఆడపిల్ల కాస్త పెరిగి పెద్దదైన దగ్గరి నుంచీ మళ్లీ నడివయసు దాటే వరకూ కూడా నెలనెలా పలకరించి.. అమ్మదనాన్నీ, ముఖ్యంగా అమ్మాయిదనాన్నీ గుర్తుచేసే సహజ నేస్తం!

నెలసరి, రుతుక్రమం, బహిష్టు.. మనం ఏ పేరుతో పిలిచినా.. జనాభాలో సగ భాగమైన స్త్రీల జీవితాల్లో మూడొంతుల భాగం ఆ మూడు రోజుల చక్ర భ్రమణంతోనే ముడిపడింది. అందుకే అనాదిగా ప్రతి సంస్కృతీ దీన్ని అర్థం చేసుకునే ప్రయత్నం చేసింది. తనదైన శైలిలో దీనికి భాష్యం చెప్పుకొంది. ఫలితమే ఇది ఎన్నో రకాల సంప్రదాయాలు, సామాజిక కట్టుబాట్లతో పెనవేసుకుపోయింది. దీనిచుట్టూ ఎన్నో రకాల అలవాట్లు, ఆచారాలూ పేరుకుపోయాయి. అంతేకాదు.. మరెన్నో అపోహలు, అనుమానాలు, ఆందోళనలు కూడా పాతుకుపోయాయి!

ప్రతి ఆడపిల్ల దైనందిన జీవితానికి సంబంధించిన ఈ అత్యంత సహజమైన ప్రకృతి పరిణామం చుట్టూ బోలెడన్ని చిక్కుముడులు అల్లుకోవటం ఇబ్బందికర వ్యవహారం! ముఖ్యంగా రోజురోజుకూ మన సమాజంలో మహిళల పాత్ర మారిపోతున్న నేపథ్యంలో పరిస్థితి సంక్లిష్టంగా కూడా తయారవుతోంది. మన సంస్కృతిలో వీటికున్న మూలాలను అర్థం చేసుకుంటూ.. శాస్త్రీయమైన అవగాహన పెంచుకోవటం ఒక్కటే దీనికి సరైన పరిష్కారం. అందుకే దీనికి సంబంధించిన ఎన్నో అపోహలు, అనుమానాలను చర్చించటమే కాదు.. అవగాహననూ మీ ముందుకు తెస్తోంది ఈ వారం సుఖీభవ!

ఒకప్పుడు దాని గురించి మాట్లాడటమే నిషిద్ధం! పైకి ఆ పేరు అనాలంటేనే బోలెడన్ని ఆంక్షలు, ఆదేశాలు. అందుకే మన సమాజంలో దీనికి ఇంటికో రకంగా, ప్రాంతానికో విధంగా.. నానా రకాల పేర్లూ వినిపిస్తుంటాయి. వాకిట చేరిందనో, బయట కూర్చుందనో, ఇంట్లోకి రాకూడదనో, ఆ మూడు రోజులనో.. ముట్టు అయిందనో, నెలసరి వచ్చిందనో.. ఇలా బోలెడన్ని డొంకతిరుగుడు పేర్లు చెబుతుంటారు, అదీ కాస్త గొంతు తగ్గించి, అనకూడనిదేదో అంటున్నట్టుగా! ఈ పేర్లన్నింటిలోనూ ఏదో ఒక ఇబ్బందికర అర్థం స్ఫురిస్తుండటంతో ఇటీవలి కాలంలో ఇంగ్లిషును ఆశ్రయించి.. డేట్‌ వచ్చిందనో, పీరియడ్‌ వచ్చిందనో చెప్పేసి, తేలికగా వూపిరి పీల్చుకోవటం మొదలైంది. బహుశా, మన సమాజంలో మరే సహజ దేహ ధర్మం గురించి చెప్పుకోటానికైనా ఇన్ని పేర్లు, ఇన్ని అవస్థలు ఉండి ఉండకపోవచ్చు. ఒకప్పుడు నెలసరి వచ్చినప్పుడు ఆడపిల్లలు మైల పడతారనీ, వాళ్లను ఎవరూ ముట్టరాదనీ.. ఇలాంటి నమ్మకాలు కూడా చాలానే ఉండేవి. రకరకాల సామాజిక కారణాల రీత్యా ఇటీవలి కాలంలో ఇవి కొంత తగ్గినట్టే అనిపిస్తున్నా మొత్తానికి ఇవి మన సంస్కృతీ సంప్రదాయాలతో బలంగా పెనవేసుకుపోయాయి. అందుకే సందర్భం వచ్చినప్పుడల్లా మన ఆలోచనల్లో, అభిప్రాయాల్లో వీటి మూలాలు ప్రస్ఫుటంగా కనబడుతూనే ఉంటాయి, అసలు ‘బహిష్టు’ అంటే ఏమిటో, ఈ సమయంలో స్త్రీ శరీరంలో చోటుచేసుకునే పరిణామాలేమిటో, దానికి మన స్పందన ఎలా ఉండాలో అర్థం చేసుకోవాల్సిన అవసరాన్ని అవి నొక్కి చెబుతూనే ఉంటాయి.

మరోవైపు మన సమాజంలో ఇంటాబయటా కూడా స్త్రీల పాత్ర గణనీయంగా మారిపోతోంది. ఉన్నత చదువుల నుంచి సాహసోపేతమైన కొలువుల వరకూ, వార్‌ జోన్ల నుంచి స్పేస్‌ స్టేషన్‌ వరకూ.. ప్రతి రంగంలోనూ ఆడపిల్లలు ముందెన్నడూ లేనన్ని శిఖరాలను అధిరోహిస్తున్నారు. ఈ సుదూర ప్రయాణంలో కూడా ప్రతి మజిలీలోనూ ఏదో రూపంలో ఆ మూడు రోజుల చర్చ రేగుతూనే ఉండటం విస్మరించలేని వాస్తవం. తాజాగా కేరళలో కొన్ని సంస్థలు ‘పీరియడ్‌ లీవ్‌’ పేరుతో నెలసరి సమయంలో మహిళా ఉద్యోగులకు అధికారికంగా సెలవు సదుపాయం కల్పించటం పెద్ద చర్చనీయాంశమైంది. అసలీ సెలవులు అవసరమా? మనం ముందుకుపోతున్నామా? వెనక్కి వెళుతున్నామా? వంటి వాదప్రతివాదాలు చాలానే రేగాయి. వాస్తవానికి ఇవన్నీ అంత తేలికగా తీర్పులిచ్చేసే అంశాలు కాదు. ఆడపిల్లలకు స్కూలులో ఉండే మదుగు సదుపాయాల నుంచి స్త్రీల జీవన పరిస్థితులు, వాళ్ల పని వాతావరణం, ఉద్యోగపరమైన ఒత్తిళ్లు, వాళ్ల భావోద్వేగాలు, మరీ ముఖ్యంగా వారి ఆరోగ్యం... వీటన్నింటితో ముడిపడిన వ్యవహారాలు! ఈ విషయంలో అవగాహనా రాహిత్యం కారణంగా ఇప్పటికే మన సమాజంలో ఆడపిల్లలు ఎన్నో రకాలుగా ఇబ్బందులకు గురవుతున్నారు. ఇంటాబయటా కూడా రకరకాల లక్ష్మణరేఖల మధ్య నలిగిపోతున్నారు. కాబట్టి దీనిపై శాస్త్రీయమైన అవగాహన పెంచుకోవటం ఒక ముఖ్యమైన మెట్టు! ఆ తర్వాత దాన్ని సంస్కృతీ సంప్రదాయాల కోణం నుంచి విశ్లేషించుకోవటం కూడా అంతే అవసరం.

* ఏమిటీ నెలనెలా ముచ్చట?
ఒక వయసు వచ్చిన దగ్గరి నుంచీ ఆడపిల్ల శరీరం.. గర్భధారణకు అనువుగా తయారవుతుంటుంది. దాన్లో భాగమే నెలనెలా వచ్చే ఈ బహిష్టులు! ఇవేంటో, నెలనెలా ఇలా రుతుస్రావం ఎందుకు బయటకు వస్తుందో చూద్దాం.

ఒక వయసు వచ్చిన దగ్గరి నుంచీ ఆడపిల్ల శరీరంలో నెలనెలా అండం విడుదల అవుతుంటుంది. అదే సమయంలో.. ప్రతి నెలా గర్భాశయం లోపల ఒక మెత్తటి పొర కూడా తయారవుతుంటుంది. ఒకవేళ ఆ అండం గనక పురుషుడి శుక్రకణాలతో సంయోగం చెంది ‘పిండం’ ఏర్పడితే.. (దీన్నే మనం ‘గర్భం దాల్చటం’ అంటాం).. ఆ పిండం గర్భాశయంలోనే స్థిరంగా కుదురుకునేందుకు ఈ మెత్తటి పొర చక్కటి పాన్పులాగా ఉపయోగపడుతుంది. తర్వాత అదే మరింత మందంగా తయారై, రక్తనాళాలను ఏర్పరచుకుని, పెద్ద సంచిలా తయారై, తొమ్మిది నెలల పాటు బిడ్డ ఎదిగేందుకు అవసరమైన ‘మాయ’లా మారిపోతుంది. అదే ఈ పొరకున్న ప్రయోజనం. అయితే గర్భధారణ జరగలేదనుకోండి.. అంటే ఆడపిల్ల శరీరంలో విడుదలైన అండం సంయోగం చెందకుండా అలాగే ఉండిపోయిందనుకోండి.. కొద్దిరోజుల్లోనే లోలోపలే ఆ అండం విచ్ఛిన్నం అయిపోతుంది. ఇక అప్పటికే సిద్ధమైన మెత్తటి పాన్పులాంటి పొర, కొద్దిగా రక్తం, ఇతరత్రా స్రావాలన్నింటిని కలిపి శరీరం బయటకు పంపించేస్తుంది! బహిష్టు అంటే ఇదే! అదంతా బయటకు రావటానికి 3-5 రోజులు పడుతుంది. ఒకసారి అదంతా బయటకు వచ్చేయగానే.. లోపల మళ్లీ అండం విడుదలకు రంగం సిద్ధమవుతుంది. మళ్లీ పాన్పు పొర తయారవుతుంటుంది. శరీరం మళ్లీ గర్భధారణకు సంసిద్ధమవుతుంటుంది. గర్భం దాల్చకపోతే.. మళ్లీ అదీ బయటకు వచ్చేస్తుంది. ఆడపిల్ల శరీరంలో ఇదంతా నెలనెలా జరిగే ప్రక్రియ. అందుకే దీన్ని మనం నెలసరి అనీ, రుతుక్రమం అనీ, రుతుస్రావం అనీ.. రకరకాలుగా పిలుస్తుంటాం! అంటే ఇక్కడ మనం అర్థం చేసుకోవాల్సింది.. బహిష్టు రూపంలో బయటకు వచ్చేదంతా కూడా ఆమె.. అమ్మ కావటానికి, మాతృత్వానికి ఉపయోగపడే జీవపదార్థం అని! అదెలాంటి హానీ చెయ్యదని!!

* రక్తం చాలా పోతుందా?
రుతుస్రావం రూపంలో చాలా రక్తం పోతుందనీ, దీనివల్ల స్త్రీలు చాలా బలహీనపడిపోతారనీ ఒకప్పుడు బలంగా నమ్మేవాళ్లు. వాస్తవానికి నెలనెలా రుతుస్రావం ఎంత అవుతుందన్నది మనిషికీ మనిషికీ మారుతుంటుందిగానీ.. మొత్తమ్మీద సగటున బయటకు పోయే రక్తం 3-4 టీస్పూన్లకు (80 మిల్లీ లీటర్లు) మించి ఉండదు. కాకపోతే చూడటానికి అదే చాలా ఎక్కువగా అనిపించొచ్చు. సాధారణంగా కొద్దిపాటి స్రావంతో మొదలై, ఒకటిరెండు రోజులు ఎక్కువై, ఆ తర్వాత మళ్లీ తక్కువ కావచ్చు. రుతుస్రావం ఇలా మొత్తం 3 నుంచి 7 రోజులు కావొచ్చు. ఈ స్రావంలో కొన్నికొన్నిసార్లు చిన్నచిన్న గడ్డల్లా కనిపించొచ్చు. అయినా కంగారుపడాల్సిందేం లేదు. లోపల గర్భాశయం నుంచి వూడిన మెత్తటి పొర తాలూకూ ముక్కలవి. స్రావం రంగు కూడా కొన్నిసార్లు తుప్పులా ముదురు రంగులో ఉండొచ్చు. లేదూ బాగా ఎర్రగానూ ఉండొచ్చు. ఇదంతా సహజమే. కాకపోతే- ప్యాడ్స్‌ బాగా తడిసిపోతూ గంటకోసారి మార్చుకోవాల్సి రావటం, అలా చాలా గంటలు గడవటం.. లేదూ పెద్దపెద్ద గడ్డలు అవుతుండటం.. పరిస్థితి ఇలా ఉంటే మాత్రం స్రావం ఎక్కువ అవుతోందని అనుమానించి, వైద్యులను సంప్రదించటం మంచిది. గర్భనిరోధక మాత్రలు వాడే వారిలో కొన్నిసార్లు రుతుస్రావం చాలా తక్కువగా అవ్వచ్చు. లేదూ నెల మధ్యలోనే ఎరుపు (స్పాటింగ్‌) కనబడొచ్చు. ఇదేం సమస్య కాదు.

* ఒత్తిడితో ముందువెనకలు అవుతుందా?
ఏదైనా కీలకమైన పని పెట్టుకున్నప్పుడు చాలామంది నెలసరి వచ్చేస్తుందేమోనని భయపడుతూ మానసికంగా విపరీతంగా మథనపడుతుంటారు. ఇలా మానసిక ఒత్తిడి పెంచుకోవటం వల్ల నెలసరి ఉన్నట్టుండి ముందువెనకలు అయ్యే మాట వాస్తవం. కొత్తగా స్కూలు, ఆఫీసుల వంటివి మారినప్పుడో, కొత్త బాధ్యతలు నెత్తినపడినప్పుడో, కుటుంబంలోనో స్నేహితులతోనో ఇబ్బందులు ఎదురైనప్పుడు, లేదూ కొత్త ప్రదేశాల్లో ప్రయాణాలు చెయ్యాల్సి వచ్చినప్పుడు.. లేదూ జీవితంలో అత్యంత కీలకమైన పెళ్లి వంటి ఘట్టాలకు సిద్ధమవుతున్నప్పుడు.. ఇలాంటి సందర్భాల్లో మనకు తెలియకుండానే మానసిక ఒత్తిడికి లోనవుతాం. దీంతో ఒత్తిడి హార్మోన్‌ కార్టిజోల్‌ పెరిగి.. మొత్తంగా హార్మోన్‌ పరమైన మార్పులు తలెత్తి, నెలసరి ముందువెనకలు కావచ్చు. కాకపోతే అది తాత్కాలికం. అలాకాకుండా పని పరమైన, వృత్తిపరమైన దీర్ఘకాలిక ఒత్తిళ్లూ ఉండొచ్చు. దానివల్ల నెలసరి ఎప్పుడొస్తుందో తెలీక ప్రతిసారీ అయోమయంగా తయారై.. ఇది ఇంకోరకం ఒత్తిడికి దారి తీస్తుంది. కాబట్టి మొత్తమ్మీద చక్కటి పోషకాహారం తీసుకుంటూ, ఒత్తిళ్లు లేని క్రమబద్ధమైన జీవనశైలి అలవరచుకుంటే ఈ అస్తవ్యస్తాల బెడద ఉండదు. నెలసరి అనేది ఒక క్రమం ప్రకారం ఒంట్లో చోటుచేసుకునే సహజ ప్రక్రియ. మన పనులకు అదేదో అడ్డం వస్తోందని తరచూ దాన్ని ఆపేందుకు మాత్రల వంటివి వేసుకోవటం ఆ క్రమాన్ని చెడగొట్టటమే అవుతుంది, ఇది సరికాదు.

* వ్యాయామం, శ్రమ చెయ్యకూడదా?
నెలసరి వచ్చినప్పుడు స్త్రీలు పూర్తి విశ్రాంతి తీసుకోవాలన్న నమ్మకం కూడా చాలా సమాజాల్లో కనబడుతుంది. నెలంతా ఇంటిల్లి పాదికీ బండెడు చాకిరీ చేసే స్త్రీలకు ఈ రూపేణా కొంత విశ్రాంతి చిక్కుతుంటే మంచిదేగానీ.. ఇప్పుడీ విషయంలో మన అవగాహన చాలా మారింది. అధిక రుతుస్రావం, విపరీతమైన పొత్తికడుపు నొప్పి వంటి ఇతరత్రా ఇబ్బందులు ఎదుర్కొనే వారికి తప్పించి.. మిగతా వారందరికీ ఈ సమయంలో ప్రత్యేకించి విశ్రాంతి అవసరమేం లేదు. పైగా తేలికపాటి వ్యాయామం చాలా మంచిది. పొత్తికడుపు నొప్పి (మెన్‌స్ట్రువల్‌ క్రాంప్స్‌) వంటి వాటితో సతమతమయ్యే వారికి కూడా వ్యాయామం వల్ల ప్రయోజనం ఉంటోందని అధ్యయనాల్లో తేలింది. నడక, ఈత అందరికీ మంచివి. కొన్ని రకాల యోగాసనాలూ వెయ్యొచ్చు. ఇక నిత్యం కఠిన వ్యాయామాలు, క్రీడా శిక్షణ వంటివాటికి వెళ్లే వారికి కూడా నెలసరి అడ్డంకేం కాదు. కొంతమంది నెలసరి సమయంలో ఈతకు వెళ్లకూడదని భావిస్తుంటారు. నీళ్లు పీలుస్తాయి కాబట్టి ప్యాడ్స్‌తో ఈత కష్టం. అందుకని ఈతకు వెళ్లేప్పుడు ప్యాడ్స్‌ బదులు ‘ట్యాంపూన్స్‌’ వాడితే ఏ ఇబ్బందీ ఉండదు. అవి యోనిలోనే ఉండిపోయి, బయటకు ఎలాంటి స్రావాలనూ రానివ్వవు, ఈతకూ ఇబ్బంది ఉండదు. కాకపోతే ఈత నుంచి రాగానే వాటిని మార్చేసుకోవాలి.

* సిగ్గు పడటం కాదు.. సిద్ధపడాలి!
చాలామంది నెలసరి గురించి అనవసరపు బిడియాలు పెట్టుకుని లేనిపోని ఇబ్బందులు పడుతుంటారు. కానీ ఇది సహజ శరీర ధర్మం. దీని గురించి అనవసర బెరుకు, భయాలు పెట్టుకునే బదులు.. ముందే సిద్ధంగా ఉండటం ముఖ్యం. దీనివల్ల ఆత్మవిశ్వాసం దెబ్బతినకుండా హాయిగా ఉంటారు. నెలసరి అనేది కచ్చితంగా ఎప్పుడొస్తుందో తెలీదు కాబట్టి కొన్ని వారాల ముందు నుంచే దగ్గర ప్యాడ్స్‌ ఉంచుకోవాలి. నెలసరి వచ్చే ముందు కొందరికి పొత్తికడుపులో నొప్పిగా అనిపిస్తుంది. లోపల గర్భాశయంలో పెరిగిన పొర విడివడేందుకు, దాన్ని బయటకు నెట్టేందుకు ఈ సమయంలో గర్భాశయ కండరం బిగుతుగా తయారవుతుంటుంది, అందుకే నెలసరి రావటానికి కొద్ది ముందు కొందరికి పొత్తికడుపులో బిగలాగుతున్నట్టుగా, కాస్త నొప్పిగా అనిపిస్తుంది. ఇది సహజమే. అయితే కొద్దిమందిలో ఈ నొప్పి నడుములోకి, తొడల్లోకి కూడా పాకి మరీ బాధాకరంగా అనిపించొచ్చు. ఇలాంటి వాళ్లు ప్యాడ్స్‌తో పాటు నొప్పి నివారిణి మాత్రలు కూడా దగ్గరుంచుకోవాలి. ఇలాంటి ఏర్పాట్ల వల్ల రోజువారీ పనులకు ఏ ఇబ్బందీ ఉండదు. ఒకవేళ ప్యాడ్స్‌ దగ్గర లేనప్పుడు నెలసరి వస్తే- ఏం కంగారుపడొద్దు. తాత్కాలికంగా టిష్యూలను కూడా వాడుకోవచ్చు. శుభ్రంగా ఉన్న పేపర్‌ న్యాప్‌కిన్లను మూడు అంగుళాల వెడల్పు, పావుఅంగుళం మందంగా ఉండేలా మడతపెడితే చాలు.. తాత్కాలిక ప్యాడ్‌ సిద్ధమైనట్లే. తర్వాత దగ్గర్లోని దుకాణంలో ప్యాడ్స్‌ కొనుక్కోవచ్చు.