నగలు కొంటున్నారా... ఒక్క నిమిషం..!
నమ్మకం... టన్నుల కొద్దీ బంగారు నగల లావాదేవీలు కేవలం ఈ మూడక్షరాల మీద ఆధారపడి సాగుతున్నాయంటే నమ్ముతారా..! అదే మన ప్రత్యేకత. సరిగ్గా ఇరవయ్యేళ్ల క్రితం తులం బంగారం ధర 4,400. ఇప్పుడు ఆ డబ్బుకి ఒక గ్రాము వస్తే గొప్ప. ఇరవై ఏళ్లలో ధర పదిరెట్లు పెరిగినా బంగారం వాడకం ఏమన్నా తగ్గిందా అంటే- ఇంకా పెరిగింది. ఐదేళ్ల క్రితం మూడున్నర లక్షల కోట్లు ఉన్న బంగారు నగల మార్కెట్ విలువ ఈ ఏడాది ఆరులక్షల కోట్లు దాటుతుందని అంచనా. ఇంతలా పెరిగిపోతున్న మార్కెట్కి నమ్మకం ఒక్కటే పునాదిగా ఉంటే సరిపోవట్లేదనే... ‘హాల్మార్కింగ్’ విధానాన్ని తప్పనిసరి చేసింది ప్రభుత్వం.
ఆషాఢం ఆఫర్లంటారు కొందరు... శ్రావణం డిస్కౌంట్లంటారు ఇంకొందరు. మా దగ్గర అతి తక్కువ మేకింగ్ ఛార్జీలని ఒకరు చెబితే, మేం అసలు తరుగే తీయం- అని చెబుతారు ఇంకొకరు.గ్రాము బంగారం ఉచితమని ఒకరు ఊరిస్తే, మా స్కీములో చేరండి, చవగ్గా బంగారం కొనండి అని ఆశపెడతారు ఇంకొకరు.
ప్రకటనల్లో ఎవరెన్ని చెప్పినా... బంగారం కొనడం దగ్గరికి వచ్చేసరికి వినియోగదారుల్లో దాదాపు నూటికి తొంభై తొమ్మిది మంది చెబుతున్నది ఒకటే మాట- తమకు మొదటినుంచీ అలవాటు ఉన్న, తెలిసిన నగల దుకాణానికే వెళ్తామనీ, నమ్మకంతోనే కొంటామనీ..! నమ్మడంలో తప్పు లేదు. అది అవసరం కూడా... కానీ అందరూ ఆ నమ్మకాన్ని నిలబెట్టుకోకపోవడం వల్లనే సమస్య అంతా.
ఎక్కడో ఎవరో ఒకరు అత్యాశకు పోయి, నమ్మి వచ్చిన వినియోగదారులను మోసం చేస్తారు. అది తెలియగానే అందరినీ అనుమానం తొలిచేస్తుంది... ఇలాంటి మోసాలు ఇంకెన్ని జరుగుతున్నాయో, ఇది బయటపడింది కానీ బయటపడనివి ఇంకెన్నో... అనుకుంటారు. అవసరానికి బంగారం కొనక తప్పదు. ఒక విలువైన వస్తువుని సంతోషంగా ఇంటికి తెచ్చు కోవాల్సిన సందర్భంలో... అపనమ్మకమూ మోసపోతున్నామేమోనన్న అసంతృప్తీ వేధిస్తే- ఏం బాగుంటుంది?
మనదేశంలో జరుగుతున్న బంగారు ఆభరణాల క్రయవిక్రయాలూ వాటి నాణ్యతల విషయంలో ఒక ప్రామాణిక విధానం అంటూ లేకపోవడం వల్ల పలు అవకతవకలు జరుగుతున్నాయన్నది వరల్డ్ గోల్డ్ కౌన్సిల్ దృష్టికి వచ్చింది. తరచూ వార్తల్లో చోటుచేసుకుంటున్న మోసాల తాలూకు వార్తలూ దానికి తోడవడంతో బ్యూరో ఆఫ్ ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్ (బీఐఎస్) బంగారు, వెండి వస్తువులకు హాల్మార్కింగ్ని తప్పనిసరి చేసింది.
ఏమిటీ హాల్మార్కింగ్?
కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలో పనిచేసే బ్యూరో ఆఫ్ ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్ అనే సంస్థ పలు విషయాల్లో ప్రమాణాలను నిర్దేశిస్తూ వినియోగదారులకు అండగా నిలుస్తోంది. స్వర్ణకారులకూ బంగారం వ్యాపారస్తులకూ లైసెన్సులు ఇచ్చే సంస్థ ఇదే. అలాగే ఆయా లోహాల స్వచ్ఛతా ప్రమాణాలను నిర్దేశించడానికి తెచ్చిందే హాల్మార్క్ విధానం. హాల్మార్క్ అనేది ఒక అధికారిక చిహ్నం. ఫలానా బంగారు లేదా వెండి వస్తువు స్వచ్ఛత బీఐఎస్ ప్రమాణాలకు లోబడి ఉందని ఇచ్చే గుర్తింపు చిహ్నం. ఇప్పుడు దేశం మొత్తమ్మీద ఎక్కడ వెండి బంగారాలు కొన్నా ఆయా వస్తువులమీద హాల్మార్క్ ముద్ర తప్పనిసరిగా ఉండాలి.
ఇంతకు ముందూ ఉండేదిగా?
హాల్మార్కింగ్ విధానాన్ని 2000 సంవత్సరంలోనే ప్రవేశపెట్టారు. అయితే కొందరు వ్యాపారస్తులు మాత్రమే స్వచ్ఛందంగా ఈ విధానాన్ని అనుసరించేవారు. దేశంలో నాలుగు లక్షలమందికి పైగా స్వర్ణాభరణాల వ్యాపారస్తులు ఉండగా గతేడాది మార్చి నాటికి 36 వేలమంది మాత్రమే బీఐఎస్లో రిజిస్టర్ చేసుకున్నారట. ఇరవై ఏళ్లయినా అందరూ దాన్ని అందిపుచ్చుకునే పరిస్థితి కన్పించకపోవడంతో ఇప్పుడు తప్పనిసరి చేయాల్సివచ్చింది. ముందుగా హాల్మార్కింగ్ చేసే కేంద్రాల సంఖ్యను పెంచడంపై దృష్టిపెట్టారు. గత ఐదేళ్లలోనూ ఈ కేంద్రాలు 25 శాతం పెరిగాయి. ప్రస్తుతం ఉన్న సదుపాయాల మేరకు ఏడాదికి 14 కోట్ల బంగారు వస్తువులకు హాల్మార్కింగ్ చేయగల సామర్థ్యం ఉంది. దాంతో ఈ ఏడాది జనవరి 15 నుంచి ఈ నియమాన్ని అమల్లోకి తేవాల్సి ఉండగా కొవిడ్ పరిస్థితుల నేపథ్యంలో ఆ గడువును ఆర్నెల్లు పొడిగించారు. నగల వ్యాపారులంతా ఇప్పుడు బ్యూరో ఆఫ్ ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్ సంస్థలో తాము హాల్మార్క్ చేసిన వస్తువుల్నే అమ్ముతామని చెప్పి రిజిస్టర్ చేసుకోవాలి. ఈ విధానం త్వరగా పూర్తవడానికి ఆన్లైన్లోనూ దరఖాస్తు చేసుకునే సదుపాయం కల్పించారు. జూన్ 15 నుంచి అమల్లోకి వచ్చిన నియమం ప్రకారం నగల వ్యాపారస్తులు ఇప్పుడు కచ్చితంగా 14, 18, 20, 22, 23, 24 క్యారట్ల బంగారాన్ని మాత్రమే విక్రయించాలి.
దీనివల్ల ఏమిటీ లాభం?
చాలామంది 916 కేడీఎం అనీ, హాల్మార్క్ గోల్డ్ అనీ చెప్పి అమ్ముతారే కానీ నిజానికి వాటన్నిటిమీదా స్వచ్ఛతకు గ్యారంటీ ఇచ్చే హాల్మార్కింగ్ ముద్ర ఉండదు. అసలా పేర్లకి అర్థమేమిటో చాలామందికి తెలియదు. దాంతో వినియోగదారులు మోసపోయే అవకాశాలు ఎక్కువ. అలాంటి పరిస్థితుల్లో వినియోగ దారుకి నమ్మకం కలిగించే థర్డ్ పార్టీ ఈ హాల్మార్క్ సర్టిఫికెట్. దీనివల్ల ఇప్పుడు ప్రతి నగా కచ్చితంగా ఎన్ని క్యారట్ల బంగారంతో తయారైందో తెలిసిపోతుంది. అంతకు మాత్రమే డబ్బు చెల్లించవచ్చు. 22 క్యారట్ల పేరు చెప్పి 20 లేదా 18 క్యారట్ల నగను వినియోగదారులకు అమ్మి మోసం చేయడానికి వీలుండదు.
916 కేడీఎం అంటే ఏమిటసలు?
బంగారం స్వచ్ఛతను క్యారట్లలో కొలుస్తారనీ నూరుశాతం శుద్ధమైన బంగారాన్ని 24 క్యారట్ల బంగారం అంటారనీ తెలిసిందే. అది చాలా మృదువుగా ఉంటుంది కాబట్టి దాంతో నగలు తయారుచేయడం సాధ్యం కాదు. ఎంతో కొంత ఇతర లోహాలు కలపాలి. పాతరోజుల్లో రాగి, వెండిలాంటివి కలిపేవారు. వాటిని కలిపే శాతాన్ని బట్టి బంగారం క్యారటేజ్(స్వచ్ఛత) మారుతుంటుంది. సాధారణంగా నగల తయారీకి 10 క్యారట్ల నుంచి 22 క్యారట్ల వరకూ వేర్వేరు స్వచ్ఛతలు ఉన్న బంగారాన్ని వాడతారు. దీన్ని శాతంలో తెలుసుకోవాలంటే క్యారట్ నంబర్ని 24తో విభజించి 100తో గుణించాలి. ఉదాహరణకు- 22 క్యారట్ల గొలుసు ఉందనుకోండి... 22ని 24తో విభజిస్తే 0.9166 వస్తుంది. దాన్ని వందతో గుణిస్తే 91.66 శాతం అన్నమాట. అంటే కొన్న నగలో 91.66 శాతం బంగారం ఉండగా మిగిలిన 8.34 శాతం ఇతర లోహాలు ఉన్నట్లు. అదే 20 క్యారట్ల బంగారమైతే దాని స్వచ్ఛత 83.3, 18 క్యారట్లయితే 75, 14 క్యారట్లయితే 58.3శాతం చొప్పున ఉంటుంది. ఇదంతా బంగారం స్వచ్ఛత సంగతి. ఇక కేడీఎం విషయానికి వస్తే... వెండి, రాగి లాంటివి కలపడం వల్ల బంగారం మెరుపు కొంచెం తగ్గేది. రాగి కలిపితే ఎరుపు ఛాయతోనూ, వెండి కలిపితే తెల్లగానూ ఉండేది. దాంతో కాడ్మియం అనే లోహాన్ని కలపడం మొదలెట్టారు. దీన్ని కలపడం వల్ల బంగారం మెరుపూ తగ్గేది కాదు, స్వచ్ఛతకూ ఢోకా ఉండేది కాదు. పైగా సరిగ్గా 8శాతం కాడ్మియం కలిపితే చాలు బంగారం 92 శాతం స్వచ్ఛతతో తగిన పటుత్వంతో ఆభరణాలకు అనువుగా ఉండేది. సాధారణంగా ఆభరణాలకు ఎక్కువగా వాడేది 22 క్యారట్ల బంగారం కాబట్టి దానికి కాడ్మియంతో లెక్క సరిగ్గా సరిపోయేసరికి 916 కేడీయం అన్నమాట వాడుకలోకి వచ్చింది. అయితే కొన్నేళ్లపాటు కాడ్మియం వాడాక కానీ దాని అసలు రూపం తెలియలేదు. దాన్ని కలిపిన బంగారంతో అటు నగలు తయారుచేసేవారూ అనారోగ్యం పాలవుతున్నారు, ఆ నగలు ధరించినవారూ చర్మవ్యాధుల నుంచి క్యాన్సర్ల వరకూ రకరకాల సమస్యలు ఎదుర్కొంటున్నారని తెలిసింది. దాంతో కాడ్మియం వాడకాన్ని పూర్తిగా నిషేధించారు. ఇప్పుడు దాని స్థానంలో జింక్, రాగి, వెండి లాంటి లోహాలనే వాడుతున్నారు. అయినా అలవాటైపోయిన కేడీఎం అన్న పేరు మాత్రం అలాగే ఉండిపోయింది. ఈ క్యారట్ల తేడాలేమీ తెలియని వారికి కేడీఎం, హాల్మార్క్ అన్న పేర్లు చెప్పి 22 క్యారట్ల ధర వసూలు చేస్తూ 18, 20 క్యారట్ల బంగారంతో చేసిన నగలను విక్రయిస్తున్న సంఘటనలు అధికారుల దృష్టికి వచ్చాయి. ఒక్క బంగారం ప్యూరిటీ విషయంలోనే కాదు, ఇంకా చాలా రకాలుగానూ మోసాలు జరుగుతున్నట్లు గుర్తించారు.
ఎలాంటి మోసాలు?
తక్కువ క్యారట్లతో చేసిన నగలను 22 క్యారట్ల మేలిమి బంగారం అని నమ్మబలికి అమ్మితే కొన్నవారికి వాటిని మళ్లీ మార్చు కున్నప్పుడు కానీ జరిగిన మోసం తెలియదు. ఇక్కడే హాల్మార్కింగ్ ఆదుకుంటుంది. నగల వర్తకులైనా తయారుచేసే స్వర్ణకారులైనా ప్రతి నగనీ హాల్మార్కింగ్ చేయించాలి. దాని ప్రకారం బంగారం స్వచ్ఛతనీ ధరనీ పేర్కొంటూ రసీదు ఇవ్వాలి. ఆ రసీదు ఆధారంగా నగని ఎక్కడ మార్చుకున్నా నూటికి నూరుశాతం బరువుతో మరో ఆభరణమైనా, మార్కెట్ రేటు ప్రకారం నగదైనా తీసుకోవచ్చు.
ఇదొక్కటే కాదు, నగల దుకాణంలో బిల్లులకు సంబంధించి కూడా వినియోగదారులు కొన్ని విషయాలను స్పష్టంగా తెలుసు కోవాలి. తరుగు(వేస్టేజ్), తయారీ(మేకింగ్), పన్నుల పేరుతోనూ పెద్ద మొత్తంలో డబ్బు వసూలు చేయడం, బిల్లు కావాలంటే ఒక ధర, అక్కర్లేదంటే కాస్త తగ్గించి తీసుకోవడం... జరుగుతుంటాయి. కాస్తయినా ధర తగ్గుతుందనగానే బిల్లు ఏం చేసుకుంటాంలే నమ్మకమైన షాపే కదా- అనుకునే వాళ్లే ఎక్కువ. ఆ ధోరణి ఇప్పుడు చెల్లదు. తరుగు విషయానికి వస్తే- ముద్దగా ఉన్న లోహం ముక్క తీసుకుని నాజూగ్గా డిజైన్లను చెక్కుతున్నప్పుడు కంటికి కన్పించని చిన్న చిన్న ముక్కలు ఎగిరిపోతుంటాయి. ఎంతో కొంత తప్పనిసరిగా వృథా అవుతుంది. ఆరు శాతమో, ఏడు శాతమో దాన్ని వినియోగదారుల నుంచే వసూలుచేస్తారు. అలాగని మరీ 18 శాతమో 20 శాతమో వేస్తే, అది అన్యాయమే. మేకింగ్ ఛార్జీ కూడా నగ పనితనాన్ని బట్టి ఉంటుంది. మరీ అన్యాయంగా వేస్తున్నారనిపిస్తే తగ్గించమని అడగడంలో తప్పులేదు. వారికి గిట్టుబాటు అయితేనే ఇస్తారు. రెడీమేడ్ నగల దుకాణాల్లో తరుగు, తయారీల్లో ఏదో ఒకటి మాత్రమే వసూలుచేస్తారు. ఇక పన్నులనేవి ప్రభుత్వం నిర్దేశించినవి కాబట్టి మార్చడానికి ఉండదు. రాళ్ల నగ కొంటే రాళ్లతో కలిపి బంగారం బరువును లెక్కేస్తారు కొందరు. దానివల్ల వినియోగదారు రాళ్లకి బంగారం ధర చెల్లించాల్సివస్తుంది. పైగా రాళ్లు, వజ్రాలు లాంటివి పొదిగినప్పుడు పటుత్వం కోసం తక్కువ క్యారట్ల బంగారాన్ని వాడతారు. అది చెప్పకుండా 22 క్యారట్ల బంగారం ధర తీసుకోవచ్చు. బీఐఎస్ నిబంధనల ప్రకారం రాళ్ల బరువు, బంగారం బరువు విడివిడిగా వేయాలి. ఇవన్నీ మన దగ్గర రికార్డుగా ఉండాలంటే కొనుగోలు చేసిన ప్రతి వస్తువుకీ బిల్లు తప్పనిసరిగా తీసుకోవాలి. అందులో బంగారం బరువు, స్వచ్ఛత, ధర, రాళ్ల బరువు, వాటి ధర, తయారీ ఛార్జీలు, పన్నులు... అన్నీ స్పష్టంగా రాసి ఉండాలి. ఆ బిల్లును పదిలంగా భద్రపరచుకోవాలి. ఇంత జాగ్రత్తగా ఉన్నా మరో రకం మోసాలూ జరిగే అవకాశం లేకపోలేదు.
ఎలాంటివి?
అనారోగ్య కారణమవుతోందని కాడ్మియంని నిషేధిస్తే ఇరిడియం అనే మరో లోహాన్ని వాడుతున్న సంఘటనలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. ఇరిడియం కూడా కాస్త ఖరీదైనదే అయినప్పటికీ అది కొంచెం కలిపితే చాలు దాని సాంద్రత వల్ల బంగారం బరువు బాగా పెరుగుతుంది. పైగా మంచి నిగారింపు వస్తుంది. దాంతో కల్తీ జరిగిందన్న అనుమానమే రాదు. బంగారం నాణ్యతను పరీక్షించే యంత్రంతో పరీక్షించినా ఇరిడియం కలిసిన ఛాయలు బయటపడవట. ఇది గమనించిన కొందరు నగల తయారీదారులు దాన్ని వాడి వినియోగదారుల్ని మోసం చేసేవారు. కొంతకాలం క్రితం ముంబయిలో పెద్ద ఎత్తున ఇరిడియాన్ని అక్రమంగా దిగుమతి చేసుకుంటూ పట్టుబడడంతో ఈ వ్యవహారం అంతా బయటపడింది. ఇరిడియం అయినా కాడ్మియం అయినా వాడారో లేదో తెలుసుకోవడం వినియోగదారులకు సాధ్యం కాదు. అందుకని బీఐఎస్ అధికారులే నగల తయారీ సంస్థలను తరచూ తనిఖీలు చేస్తూ అక్రమాలు జరగకుండా చూస్తుంటారు. ఇదిలా ఉంటే మరికొందరు నకిలీహాల్మార్కింగ్ చేస్తున్న సంఘటనలూ వెలుగులోకి వచ్చాయి. ‘డబ్బా హాల్మార్కింగ్’గా వ్యాపారస్తుల్లో పేరొందిన ఈ విధానంలో కొందరు తాము తయారుచేసిన నగల్ని నిజమైన హాల్మార్కింగ్ పరీక్షకు పంపకుండానే మిషన్ కొని దాంతో తామే హాల్మార్క్ ముద్ర వేసి నగల్ని అమ్ముతున్నట్లు అధికారుల దృష్టికి రావడంతో వర్తకుల రిజిస్ట్రేషన్నీ, హాల్మార్కింగ్నీ తప్పనిసరి చేశారు.
అసలు హాల్మార్కింగ్ ఎవరు చేస్తారు?
అందుకు ప్రత్యేక యంత్రాలూ నిపుణులూ ఉన్న కేంద్రాలు ఉంటాయి. తగిన శిక్షణ పొందినవారు బీఐఎస్ నుంచి లైసెన్సు పొంది ఈ కేంద్రాలను నెలకొల్పవచ్చు. ‘అసేయింగ్ అండ్ హాల్మార్కింగ్ సెంటర్లు’గా పేర్కొనే ఇవి దేశవ్యాప్తంగా ప్రధాన నగరాలన్నిటిలోనూ కలిసి 950 దాకా ఉన్నాయి. నగల తయారీ దారులు, లేదా వాటిని అమ్మే వ్యాపారస్తులు ప్రతి నగనీ ఈ కేంద్రానికి పంపించాలి. అక్కడ వాళ్లు మెషీన్ల సాయంతో ఆయా నగల స్వచ్ఛతను పరీక్షించి కచ్చితంగా అంచనావేస్తారు. స్వచ్ఛతలో ఏ కొంచెం తేడా ఉన్నా హాల్మార్క్ వేయరు. బంగారమైతే ఒక్కో వస్తువుకీ రూ.35, వెండి అయితే రూ.25 చొప్పున ఛార్జి తీసుకుంటారు. వస్తువు బరువుతో కానీ, ధరతో కానీ దీనికి సంబంధం లేదు.
ఆ ఛార్జీలను వినియోగదారులు చెల్లించాలా?
అక్కర్లేదు. అది పూర్తిగా దుకాణదారు బాధ్యత. వినియోగదారులు నేరుగా హాల్మార్కింగ్ చేయించుకునే అవకాశం లేదు కానీ అనుమానం వచ్చినప్పుడు ఆ కేంద్రానికి వెళ్లి రూ.200 చెల్లించి నగను పరీక్షించు కోవచ్చు. దుకాణంలో వర్తకుడు ఇచ్చిన ప్యూరిటీ సర్టిఫికెట్కీ ఇక్కడ చేసిన పరీక్షకీ మధ్య తేడా ఉంటే దుకాణదారును నిలదీసి ఛార్జీలు వాపస్ తీసుకోవచ్చు. అంతేకాకుండా బీఐఎస్ అధికారులు కూడా రెండు రకాలుగా తనిఖీలు చేస్తుంటారు. హాల్మార్కింగ్ కేంద్రాలను ఆకస్మికంగా సందర్శిస్తుంటారు. అలాగే నగల దుకాణాలకు వెళ్లి హాల్మార్క్ ఉన్న నగను తీసుకుని పరీక్షించి కూడా చూస్తుంటారు. ఒకవేళ అది ప్రమాణాలకు దీటుగా లేకపోతే ఏ కేంద్రంలో దానికి హాల్మార్కింగ్ చేశారో చూసి ఆ కేంద్రం మీద చర్యలు తీసుకుంటారు. వినియోగదారుకి ఎంత నష్టం జరిగిందో దానికి రెట్టింపు నగదునూ హాల్మార్కింగ్ ఛార్జీలనూ పరిహారంగా ఇప్పిస్తారు.
మరి పాతబంగారం సంగతో...
హాల్మార్కింగ్ లేని పాత బంగారాన్ని నగల వర్తకులకు అమ్మవచ్చు. వాళ్లు నాణ్యత పరీక్షించి తగిన సొమ్ము చెల్లిస్తారు. లేదా కరిగించి కొత్త నగ చేయించుకుని దానికి హాల్మార్క్ వేయించవచ్చు. బంగారాన్ని ఎవరు కొన్నా, ఎంత కొన్నా- గత్యంతరంలేని పరిస్థితుల్లో తప్ప సాధారణంగా అమ్మరు. అమ్మమ్మ వడ్డాణం మనవరాలి పెళ్లినాటికి హారంగా మారుతుంది. నానమ్మ గాజులు మునిమనవడి మెడలో గొలుసవుతాయి. వారసత్వంగా కొన్ని తరాలపాటు మన వెంట ఉంటూ అనుబంధాల ఆస్తిని పెంచుతుంది... బంగారం. అందుకే... కొనేటప్పుడే కొంచెం జాగ్రత్త పడితే... పసిడి పదితరాలపాటు పదిలంగా ఉంటుంది!
షాపుకి వెళ్లినప్పుడు ఇవి మర్చిపోవద్దు!
బంగారం కొనడానికి వెళ్లినపుడు ముఖ్యంగా గమనించాల్సిన అంశాలు...
* షాపుకి బీఐఎస్ లైసెన్స్ ఉందా, హాల్మార్కింగ్ నగలు మాత్రమే అమ్ముతామని బోర్డు రాసి పెట్టారా... అన్నది గమనించాలి. దుకాణదారు లైసెన్సును షాపులో ప్రదర్శించాలి. బీఐఎస్ వెబ్సైట్లో రిజిస్టర్ అయిన దుకాణాల లిస్టు ఉంటుంది. అక్కడైనా చెక్ చేసుకోవచ్చు. లైసెన్సులో చూపిన అడ్రసు, షాపు అడ్రసు ఒకటే అయివుండాలి. హాల్మార్కింగ్ సెంటర్ల చిరునామాలూ బీఐఎస్ వెబ్సైట్లో ఉంటాయి. కాబట్టి గుర్తింపు ఉన్న హాల్మార్కింగ్ కేంద్రంలోనే చేయించారా అన్నదీ నిర్ధారించుకోవచ్చు.
* బీఐఎస్ హాల్మార్క్, బంగారం స్వచ్ఛత, హాల్మార్కింగ్ సెంటర్ కోడ్, నగ తయారైన సంవత్సరం లేదా దుకాణం పేరు... ఇవన్నీ నగ లోపలి వైపున ముద్రించి ఉంటాయి. వాటిని పది రెట్లు పెద్దగా చూపించే భూతద్దం దుకాణంలో ఉంటుంది. అడిగి తీసుకుని చూసుకోవాలి. చెవి దుద్దులు, గాజులు లాంటి జతగా ఉండే వస్తువులకు రెండిటికీ విడివిడిగా హాల్మార్క్ ఉండాలి. దేనిమీదైనా అనుమానం వస్తే బీఐఎస్కి ఆన్లైన్లోనూ, ఆఫ్లైన్లోనూ, ‘బీఐఎస్ కేర్’ మొబైల్ ఆప్ ద్వారానూ ఫిర్యాదు చేయవచ్చు.
Advertisement
-
-
సినిమా
-
ప్రముఖులు
-
సెంటర్ స్ప్రెడ్
-
ఆధ్యాత్మికం
-
స్ఫూర్తి
-
కథ
-
జనరల్
-
సేవ
-
కొత్తగా
-
పరిశోధన
-
కదంబం
-
ఫ్యాషన్
-
రుచి
-
వెరైటీ
-
అవీ.. ఇవీ
-
టిట్ బిట్స్