స్వచ్ఛతలో బొబ్బిలి పులి!

స్వచ్ఛతలో బొబ్బిలి పులి!

ఆగండక్కడ... మీ చేతిలో ఏంటది?
నా చేతిలో ఏముందండీ బాబూ... ప్లాస్టిక్‌ క్యారీబ్యాగే కదా?
ఈ బ్యాగులేం ఇక్కడ ఉడకవండోయ్‌... మా టౌన్‌లో ప్లాస్టిక్‌ కనబడకూడదంతే... ఇంద ఈ నార సంచి పట్టుకెళ్లండి... లేదా రూ.5 వేల జరిమానా కట్టి వెళ్లండి...
బాగా దాహంగా ఉంది ఓ వాటర్‌ ప్యాకెట్‌ ఇస్తారా?
అస్సలు కుదరదండీ... మీకో గ్లాసెడు నీళ్లిస్తాం... ఇంకెక్కడా నీళ్ల ప్యాకెట్‌ మాట ఎత్తకండి...
ఇదేం ఊర్రా బాబూ ప్లాస్టిక్‌ మాటే వినబడకూడదంటారు...
అదేనండి మరి... బొబ్బిలి ప్రత్యేకత...

మొదట్నుంచీ ఈ ఊరింతేనా
లేదండీ... మా బొబ్బిలి చిన్న పట్టణం.. జనాభా 62,000.. ఎనిమిదేళ్ల క్రితం వరకూ ఇక్కడ కూడా మిగతా పట్టణాల్లానే వీధులు, డ్రైనేజీలు చెత్తతో నిండిపోయేవి. మున్సిపాలిటీ డంపింగ్‌యార్డులో కొండలా పేరుకుపోతున్న చెత్తను ఎలా నిర్వీర్యం చేయాలో అర్థం కాక పురపాలక అధికారులు తలలు పట్టుకునేవారు. 2010లో అప్పటి పాలకవర్గంతో పాటు అధికారులు కూడా కంకణం కట్టుకున్నారు. ఈ చెత్తను ఎలాగైనా ఏదో ఒకటి చేసేయాలని.

అప్పుడేం చేశారేంటి..!
చెత్తపై సమరం ప్రారంభించారు. 8.5 ఎకరాల్లో చెత్తశుద్ధి(సాలిడ్‌ వేస్ట్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌) పార్కు ఏర్పాటుచేశారు. డంపింగ్‌యార్డుకి వచ్చాక వేరు చేయడం కష్టమైపోతుండడంతో రోజు ఇంటింటికీ వెళ్లి చెత్తని సేకరించడం మొదలుపెట్టారు. చెత్తని కాలువల్లో, ఇంటి ఆవరణల్లో పాడేయడం వల్ల కలిగే నష్టాల్ని వివరించి, తడి, పొడి చెత్త సేకరణకు వీలుగా ఆకుపచ్చ, నీలం రంగులతో వేరు వేరు చెత్తబుట్టల్ని ఇచ్చారు. బుర్రకథలు, కళాజాతాలు నిర్వహించి ప్రజలకు అవగాహన కార్యక్రమాలు పెట్టడం మొదలుపెట్టారు. సినిమాహాళ్లలో, పాఠశాలల్లో బొబ్బిలిని స్వచ్ఛ పట్టణంగా మార్చుకుందామని, దానికి అందరి సహకారం కావాలంటూ వీడియోలు ప్రదర్శించారు.. స్వచ్ఛంద సంస్థలు, వృద్ధులు, పదవీవిరమణ పొందిన ఉద్యోగులు, యువత, పాఠశాలల యాజమాన్యాలు అందరి సహకారం తీసుకుని స్వచ్ఛ బొబ్బిలి స్ఫూర్తిని బలంగా ప్రజల్లోకి తీసుకెళ్లగలిగారు.

ప్లాస్టిక్‌ కవర్లనూ వద్దంటున్నారే!
కొద్ది రోజులైంది... చెత్త నిర్వహణ బాగానే ఉన్నా మున్సిపాలిటీని ప్లాస్టిక్‌ భూతం మాత్రం వెంటాడుతూనే ఉందని గమనించారు. ఎవరి చేతిలో చూసినా ప్లాస్టిక్‌ సంచులే కనిపించేవి. వాటిని ఎక్కడపడితే అక్కడ పాడేయడం వల్ల అవి తిరిగి డ్రైనేజీల్లో చేరి రోడ్లపై మురుగుపారే పరిస్థితే ఉండేది కాదు. దీంతో 2010లోనే పట్టణంలో ప్లాస్టిక్‌ని నిషేధిస్తూ మున్సిపల్‌ కౌన్సిల్‌లో పార్టీలకతీతంగా తీర్మానం చేశారు. దాన్ని ఎవరు ఉల్లంఘించినా నేరంగా పరిగణించి స్థాయిని బట్టి రూ.100 నుంచి రూ.5,000 వరకూ జరిమానా విధించడం మొదలుపెట్టారు. ఆఖరికి ప్రజాప్రతినిధులైనా సరే ఎలాంటి మినహాయింపు లేదు.

మరి వ్యతిరేకత రాలేదా...
అయినా సరే ఎక్కడా తగ్గలేదు. 2014లో పాలకవర్గం మారినా నిషేధాన్ని గతి తప్పనివ్వలేదు. వాటర్‌ ప్యాకెట్లు, ప్లాస్టిక్‌ గ్లాసులు, క్యారీ బ్యాగులు ఏదైనా సరే ప్లాస్టిక్‌ పూర్తిగా నిషేధమే. దీంతో సాధారణంగానే దుకాణదారుల నుంచి తీవ్ర వ్యతిరేకత వచ్చింది. వాటర్‌ ప్యాకెట్‌ తమకు కేవలం 40 పైసలకు దొరుకుతుందని, కానీ వినియోగదారులకు రూ.1కి అమ్ముతాం కనుక ఆ లాభాన్ని వదులుకోలేమంటూ గొడవ చేశారు. అయినా మున్సిపల్‌ పెద్దలు దుకాణదారులతో సమావేశం ఏర్పాటుచేసి ‘స్వచ్ఛ బొబ్బిలి’ సాకారం కోసం నిషేధానికి సహకరించాలంటూ నచ్చజెప్పి ఒప్పించారు. దీంతో బొబ్బిలి పట్టణంలో ప్లాస్టిక్‌ కవరంటే కనిపించని పరిస్థితి వచ్చింది.

పెళ్లిళ్లు, విందుల్లో నీళ్లకు గ్లాసులెలా...
గతంలో పట్టణంలో ఎవరింట్లో శుభకార్యం జరిగినా, ఉత్సవాలు జరిగినా అక్కడి భోజనాలకు వ్యాటర్‌ ప్యాకెట్లు తీసుకెళ్లడం ఆనవాయితీగా ఉండేది. అయితే నిషేధం విధించాక ప్రత్యామ్నాయమేమిటన్న ప్రశ్న ఉదయించింది. దీంతో పురపాలక కౌన్సిల్‌ సభ్యులు ఎక్కడ శుభకార్యం జరిగినా మున్సిపాలిటీ నుంచే ట్యాంకర్లతో శుద్ధి చేసిన తాగునీరు పంపిస్తామని ప్రకటించేసరికి అందరి నుంచి హర్షం మొదలైంది. చెప్పినట్లుగానే ఎవరింట్లో శుభకార్యం జరిగినా ముందురోజే చెబితే అనుకున్న సమయానికి ఉచితంగానే ట్యాంకర్లతో నీటిని సరఫరా చేస్తున్నారు. ఆ నీటిని కార్యక్రమ నిర్వాహకులు కాగితపు గ్లాసుల్లో అందరికీ అందించుకుంటున్నారు.

మీ ఊరోళ్లు సరకులెలా తీసుకెళ్తారబ్బా!
ప్లాస్టిక్‌ కవర్లని నిషేధించాక సరకులు తీసుకెళ్లడానికి సంచుల కొరత వేధించేది. దీంతో ప్లాస్టిక్‌ సంచులకు ప్రత్యామ్నాయంగా కాగితపు బ్యాగుల్ని ప్రోత్సహించడం మొదలుపెట్టారు. మహిళా సంఘాలతోను కాగితపు బ్యాగుల తయారీ యూనిట్లు పెట్టించారు. బొబ్బిలి గ్రోత్‌ సెంటరులో జ్యూట్‌ బ్యాగుల తయారీ పరిశ్రమతో పాటు చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల నుంచి సైతం కాగితపు బ్యాగులు, వస్త్ర(గుడ్డ) సంచుల్ని తీసుకొచ్చి వినియోగదారులకు అందుబాటులో ఉంచుతున్నారు. తాజాగా మహిళా సంఘాలతోనే స్థానికంగా జ్యూట్‌ బ్యాగుల ఉత్పత్తి పరిశ్రమ పెట్టించే ప్రయత్నాల్లో పాలకవర్గం ఉంది. బొబ్బిలిలో 16,500 కుటుంబాలు నివసిస్తున్నాయి. పట్టణంలో 1,151 మహిళా సంఘాలున్నాయి. ఒక్కో గ్రూపులో పది మంది వరకూ సభ్యులుంటారు. ఆ లెక్కన దాదాపు ప్రతీ కుటుంబం నుంచి మహిళా సంఘాల సభ్యులున్నట్లే.. అందుకే స్వచ్ఛ బొబ్బిలి కోసం మహిళా సంఘాల్ని భాగస్వాముల్ని చేశారు. ఇంట్లోనే కాదు వీధుల్లో చెత్త వేసినా మొదటగా మహిళలే ప్రశ్నించాలంటూ వారిలో స్పూర్తి నింపారు. ఇది మంచి ఫలితాలనిచ్చింది.

గవర్నమెంటు ఏమందేంటి..!
మా బాగా గుర్తించారండీ... ఈ ఊళ్లో స్వచ్ఛత కోసం జరుగుతున్న కృషికి మెచ్చి 2010-11లో అప్పటి ముఖ్యమంత్రి రోశయ్య చేతుల మీదుగా పర్యావరణ మిత్ర అవార్డు ఇచ్చారు. 2013-14లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఉండగా ప్లాస్టిక్‌ నిషేధం బాగా అమలవుతున్న కారణంగా గ్రీన్‌ రిలీఫ్‌ అవార్డు వచ్చింది. అదే ఏడాది కోల్‌కత్తాకు చెందిన దేవాపూర్‌ విశ్వవిద్యాలయంలో జరిగిన అంతర్జాతీయ పర్యావరణ సదస్సులో బొబ్బిలి మున్సిపాలిటీ స్వచ్ఛతకు పాటిస్తున్న విధానాల్ని మెచ్చుకుని ఐకాన్‌ అవార్డు ఇచ్చారు. 2016-17 సంవత్సరానికి గాను బెస్ట్‌ కంపోస్టు యార్డు అవార్డుని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు అందజేశారు. సాలిడ్‌ వేస్ట్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌లో జాతీయస్థాయిలో సెంటర్‌ ఫర్‌ సైన్స్‌ అండ్‌ ఎన్విరాన్‌మెంట్‌ నుంచి ‘త్రీ లీవ్స్‌’ అవార్డు కూడా వచ్చింది. ఎన్ని అవార్డులు వచ్చినా అవి మా ఊరి ప్రజలవేనంటూ పెద్ద పెద్ద అధికారులందరూ అంటున్నారండీ!

మహా సంకల్పం

విజయనగరం జిల్లా బొబ్బిలి పట్టణంలో రోజుకి 18 టన్నుల చెత్త ఉత్పత్తి అవుతుంది. దాన్ని చెత్తశుద్ధి పార్కు(సాలిడ్‌ వేస్ట్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ పార్కు)కి తీసుకొచ్చి తడిచెత్తతో వర్మీకంపోస్టు తయారుచేసి అమ్ముతున్నారు. దీనికి స్థానిక రైతుల నుంచి విపరీతమైన డిమాండ్‌ ఉంది. అలాగే పొడిచెత్తని కాగితాలు, పాల కవర్లు, టీకప్పులు, అట్టముక్కలు, రబ్బరు, డబ్బాలు, సీసాలుగా వేరుచేసి వాటిని ఏ రకానికి ఆ రకం ప్రత్యేక బెయిలింగ్‌ యంత్రంతో దిమ్మలుగా చేసి అమ్మేస్తున్నారు. దీనివల్ల ఏటా మున్సిపాలిటీకి రూ.4 లక్షల వరకూ ఆదాయం రావడంతో పాటు చెత్త నిల్వ అన్న మాటే లేకుండాపోతుంది. అంతేకాదు వర్మీకంపోస్టు తయారీ యూనిట్‌ నుంచి వచ్చే వ్యర్థాల ద్వారా అక్కడే బయోగ్యాస్‌ ప్లాంటు ఏర్పాటుచేసి దాన్నుంచి విద్యుత్తు ఉత్పత్తి చేస్తున్నారు. పార్కులో 40 విద్యుత్‌ దీపాలతో పాటు 16 ప్యాన్లు సైతం ఆ విద్యుత్తుతోనే పనిచేస్తున్నాయి.

పక్క ఊళ్ల నుంచి తెస్తే?

అక్కడే వచ్చింది గొడవ. మా పట్టణంలో ప్లాస్టిక్‌ నిషేధం పక్కాగా అమలు చేసినా చుట్టుపక్కల గ్రామాల నుంచి పట్టణానికి వచ్చేవారు మాత్రం యథావిధిగా ప్లాస్టిక్‌ సంచులు తీసుకొచ్చేవారు. అవి అక్కడే పాడేస్తుండడంతో కథ మళ్లీ మొదటికొచ్చేది. ఇక లాభం లేదని మున్సిపల్‌ కౌన్సిల్‌ సభ్యులు, అధికారులు సైతం అప్పుడప్పుడూ ఆర్టీసీ కాంప్లెక్సుకి వెళ్లి బస్సు దిగేవారి నుంచి ప్లాస్టిక్‌ సంచులు తీసేసుకుని జ్యూట్‌ సంచులు ఇచ్చేవారు. వాళ్లకి దణ్ణం పెట్టి దయచేసి ఇంకెప్పుడూ ప్లాస్టిక్‌ సంచులు బొబ్బిలికి తేవొద్దంటూ వేడుకునేవారు. దీంతో చుట్టుపక్కల గ్రామాల ప్రజలకు సైతం స్వచ్ఛత కోసం చేస్తున్న ప్రయత్నం అర్థమవ్వసాగింది.

అదండీ మా బొబ్బిలి గొప్పదనం... ఇక మీరు ఆ ప్లాస్టిక్‌ గురించి మర్చిపోయి ఈ జ్యూట్‌ బ్యాగులు పట్టుకెళ్లండి... మీ ఊళ్లో కూడా ఈ ఊరి గురించి చెప్పండి... బొబ్బిలి వాళ్లు ఒకప్పుడు శత్రు సైన్యంతో... ఇప్పుడు ప్లాస్టిక్‌తో పోరాడుతున్నారని... ఏమంటారు..!

-జి.వి.వి.సత్యనారాయణరెడ్డి, విజయనగరం

ఆదర్శం

మరిన్ని

రుచులు