సద్ది కట్టి సాగనంపుతారు!

మన చుట్టూ!

సద్దిమూటలు గురించి వినడమేకానీ చూసుండరు కదా! అదిలాబాద్‌ గిరిజనజాతుల్లో ఇప్పటికీ ఓ ఆచారం ఉంది. మగవాళ్లు ఎక్కడికైనా వెళ్లండి... ఎంత దూరమైన వెళ్లండి... ఇంటి నుంచి ఆడవాళ్లు కట్టిన చద్దిమూటలు తీసుకుపోతారు. నూనెలేని, ఆరోగ్యవంతమైన ఆహారమే తినాలనే తపనతో ఇప్పటికీ ఇల్లాలు కట్టిన ఈ మూటలే పట్టుకునిపోతారు. తాజాగా పాతికవేల సద్దిమూటలు ఎందుకు కట్టారో తెలిస్తే ఆశ్చర్యంగా ఉంటుంది..

నూనె లేని జొన్న రొట్టెలు, ఘుమఘుమలాడే ఎల్లిగడ్డకారం, అద్భుతమైన రుచితో ఇప్పపువ్వు వేపుడు. ఇంతకు మించి ఆరోగ్యవంతమైన ఆహారం ఉండదనే నమ్మకం ఆదిలాబాద్‌ ఆదివాసీలది. బయట దొరికే ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌ తినడానికి వాళ్లు ఎంత మాత్రం ఇష్టపడరు. అందుకే గుమ్మం దాటి బయటకు అడుగుపెడితే ఇంట్లో ఇల్లాలు చేసిన చద్దిమూటలు వెంట పట్టుకెళతారు.

ఈ వంటకాలని వీళ్లు సామూహికంగా వండినప్పుడు భలే చూడముచ్చటగా ఉంటుంది. ఏ ఇద్దరు ఆదివాసీ దూరపుబంధువులు కలుసుకున్నా ‘ఇదిగో మారొట్టె అంటే ఇదిగో మా రొట్టె’ అని పంచుకుంటారు.

ఇంతకీ సద్దిలో ఏముంటాయి: జొన్నరొట్టెలు, ఎల్లిగడ్డకారం, ఇప్పపువ్వు వేపుడు ఉంటాయి. ఈ జొన్న రొట్టెలు వారంరోజులపాటు పాడవకుండా ఉంటాయి. అదెలా అని ఆశ్చర్యంగా ఉంది కదా? మట్టితో తయారు చేసిన తావు పెంకల (పెనం)పై వీటిని కాలుస్తారు. అందుకే అవి పాడవ్వవు అంటారు గోండు మహిళలు. ఎల్లిగడ్డకారం, ఇప్పపువ్వు వేపుడుతో వీటిని తెల్లని వస్త్రంలో చుడతారు. ఇలా తెల్లని వస్త్రంలో సద్ది కడితే రొట్టెలు వారంరోజుల పాటు తాజాగా ఉంటాయని చెబుతారు ఆదివాసీ మహిళలు.

బయట తినరు! ఆదివాసీలు బయట హోటళ్లలో దొరికే చపాతీలు తినరు. తింటే అనారోగ్యానికి గురవుతారని భావన. మరి ఓ వారం రోజులు బయటకు వెళ్తే సంగతేంటి అనే అనుమానం వస్తుంది కదా! ఎన్నిరోజులైనా అన్ని రోజులకు సరిపడా రొట్టెలని మూటకడతారు. ఓ సమావేశం కోసం బయలుదేరుతున్న వేల మంది ఆదివాసీలకు పాతిక వేల సద్దులు కడుతూ కనిపించారు ఈ ఆదివాసీ ఇంతులు. జిల్లా మొత్తంలో వేల జొన్న రొట్టెలు, వాటికి తగ్గట్టుగా ఎల్లిగడ్డ కారం, ఇప్పపువ్వు వేపుడును సిద్ధం చేస్తున్నారు.

- బండారి లక్ష్మీనర్సయ్య, ఇంద్రవెల్లి

Tags :