కాలుష్యమేదైనా.. కారణం మనమే..

నేల, ధ్వని కాలుష్యం
ఏపీపీఎస్సీ, టీఎస్‌పీఎస్సీ, ఇతర పోటీ పరీక్షల ప్రత్యేకం కెమిస్ట్రీ
నేల/భూ కాలుష్యం

నేలలో నీరు, గాలి, ఖనిజ, సేంద్రియ పదార్థాలు ఉంటాయి.

• మానవ కార్యకలాపాలతో ఏదైనా పదార్థాలు నేలలోకి కొత్తగా చేరి, దానిలోని అనుఘటక పదార్థాలను తొలగించడంతో నేల సహజ సంఘటనం, లక్షణాలు ప్రభావితమవుతాయి. ఫలితంగా నేల ఉత్పాదక సామర్థ్యం తగ్గడాన్నే ‘నేల కాలుష్యం’ అంటారు.

దుష్ప్రభావాలు: నేల కాలుష్యం పర్యావరణం, ఆవరణ వ్యవస్థలు, మానవ ఆరోగ్యంపై హానికరమైన ప్రభావాలను కలిగిస్తోంది.

నేలసారం తగ్గడం: నేలలోని కాలుష్య పదార్థాలు నేల నాణ్యతను తగ్గించడమే కాకుండా పంటల దిగుబడిని తగ్గిస్తాయి. ఫలితంగా ఆహార భద్రతపై ప్రభావం పడుతోంది.

జీవవైవిధ్యంపై ప్రభావం: నేల కాలుష్యం వల్ల పర్యావరణ వ్యవస్థలు దెబ్బతిని జీవవైవిధ్య నష్టానికి దారి తీస్తుంది. ఈ కాలుష్యం వానపాములు, సూక్ష్మజీవులపై ప్రభావాన్ని చూపి ఆహార గొలుసులు, పర్యావరణ సమతౌల్యతను దెబ్బతీస్తాయి. నేల కాలుష్యంతో అడవులు తగ్గిపోతాయి.

మానవ ఆరోగ్యంపై ప్రభావం: కాలుష్యానికి గురైన నేలలో పండించిన పంట ఉత్పత్తుల్లో పోషక పదార్థాలు తక్కువగా ఉంటాయి. చిన్నపిల్లలు కలుషితమైన మట్టిలో ఆడుకోవడంతో చర్మ వ్యాధులు, నరాల సంబంధిత వ్యాధులు, శ్వాసకోశ సమస్యలకు దారితీస్తుంది.

నీటి కాలుష్యం: నేల ద్వారా కాలుష్యకాలు భూగర్భ జలాల్లోకి చేరి, తాగునీటి వనరులు, జలావరణ వ్యవస్థలను కలుషితం చేస్తాయి.

కాలుష్యానికి కారణాలు:

పారిశ్రామిక కార్యకలాపాలు: పరిశ్రమలు సరైన వ్యర్థ నిర్వహణ పద్ధతులను పాటించకపోవడంతో నిల్వ ప్రక్రియలో లీకేజీ ద్వారా ప్రమాదకర రసాయనాలు, పాదరసం, ఆర్సెనిక్‌, సీసం లాంటి భారలోహాలు, విష పదార్థాలు నేలలోకి చేరి కాలుష్యానికి దారి తీస్తాయి.
వ్యవసాయ పద్ధతులు: రసాయనిక ఎరువులు, పురుగు మందులు, కలుపు నివారణ మందులు అధికంగా ఉపయోగించడంతో నేల కాలుష్యానికి గురవుతోంది. రసాయనిక ఎరువులను విరివిగా ఉపయోగించడంతో మృత్తికలోని సూక్ష్మజీవులు నశిస్తాయి. ఫలితంగా నేల సారం తగ్గడమే కాకుండా నేలలో లవణ సాంద్రత పెరుగుతుంది.
మైనింగ్‌ కార్యకలాపాలు: మైనింగ్‌ కార్యకలాపాలు భారీ లోహాలు, సల్ఫర్‌ సమ్మేళనాలు, రేడియోధార్మిక పదార్థాల లాంటి హానికరమైన వాటిని మట్టిలోకి విడుదల చేస్తాయి. ఫలితంగా భూమి కలుషితమై వ్యవసాయానికి లేదా ఇతర అవసరాలకు పనికి రాకుండా పోతోంది.

వ్యర్థ పదార్థాల అస్తవ్యస్త నిర్వహణ: ఇళ్ల నుంచి వెలువడే వ్యర్థాలు, ఎలక్ట్రానిక్‌, ప్లాస్టిక్‌ వ్యర్థాలు, వైద్య రంగానికి చెందిన వ్యర్థాల నిర్వహణ సరిగా లేకపోవడంతో నేల కాలుష్యానికి గురవుతుంది.

నిర్మాణ కార్యకలాపాలు: నిర్మాణ కార్యకలాపాల్లో వివిధ రసాయనాలు ఉపయోగించడంతో నేల కాలుష్యం ఏర్పడుతోంది.

ఆమ్ల వర్షాలు: వాతావరణ కాలుష్యం కారణంగా కురిసే ఆమ్ల వర్షాలతో(Acid rains) సారవంతమైన నేలలు దెబ్బతింటున్నాయి. ఫలితంగా నేలలోPH - విలువలు తగ్గి ఆమ్ల స్వభావం పెరుగుతోంది.

నివారణ పద్ధతులు:

వివిధ పరిశ్రమల నుంచి విడుదలయ్యే వ్యర్థ పదార్థాలను సాధ్యమైనంత వరకు నియంత్రించి, వాటి విష ప్రభావాన్ని తగ్గించే పద్ధతులను పాటించాలి.

• సేంద్రియ వ్యవసాయ పద్ధతులు, పంట మార్పిడి, సమీకృత తెగుళ్ల నిర్వహణ లాంటి సుస్థిర వ్యవసాయ పద్ధతులను ప్రోత్సహించడంతో రసాయన ఎరువులు, క్రిమిసంహారకాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించి నేల కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు.
•  నివాస గృహాల నుంచి వెలువడే వ్యర్థాలను జీవ విచ్ఛిన్నశీలత వ్యర్థ పదార్థాలుగా, జీవ విచ్ఛిన్నశీలత లేని వ్యర్థ పదార్థాలుగా వేరుచేయడం.
•  ప్లాస్టిక్‌, గాజు, లోహపు వ్యర్థాలు మొదలైన జీవ విచ్ఛిన్నశీలత లేని పదార్థాలను రీసైక్లింగ్‌ చేయడం.
• జీవ విచ్ఛిన్నశీలత ఉన్న వ్యర్థ పదార్థాలను గుంతల్లో పూడ్చి కంపోస్టుగా మార్చడం లాంటి  ఘన పదార్థాల నిర్వహణ ్బళ్నీఃi్ట ‌్ర్చ(్మ’ ్ఝ్చ-్చ్ణ’్ఝ’-్మ్శ పద్ధతులను పాటించడంతో నేల కాలుష్యాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు.
•  నేల పరిరక్షణ, కాలుష్య నివారణ ప్రాముఖ్యతపై రైతులకు, పరిశ్రమ యాజమాన్యాలకు అవగాహన కల్పించడంతో నేల కాలుష్యాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు.

శబ్ద/ధ్వని కాలుష్యం

అత్యధిక స్థాయి ధ్వనులు (మోత) మానవ, వన్యప్రాణుల ఆరోగ్యం, పర్యావరణ సమతౌల్యతపై హానికరమైన ప్రభావాలను చూపిస్తాయి. దీన్నే ‘ధ్వని/శబ్ద కాలుష్యం’ అంటారు.

కాలుష్యానికి కారణాలు:

పట్టణీకరణ, పారిశ్రామికీకరణ శబ్ద కాలుష్యం తీవ్రతను పెంచాయి.

•  ఎడతెగని వాహనాల రాకపోకలు, నిర్మాణ కార్యకలాపాలు, పారిశ్రామిక యంత్రాలు మొదలైనవి ధ్వని కాలుష్యానికి ప్రధాన మూలాలుగా చెప్పవచ్చు.
•  అధిక శబ్ద తీవ్రత కలిగిన సంగీతం, పేలుళ్లు, రైల్వేలు, విమానాశ్రయాలు, రాకెట్లు, క్షిపణులు, బాణాసంచా, ఎలక్ట్రికల్‌ జనరేటర్లు, ఎలక్ట్రానిక్‌, ఎలక్ట్రిక్‌ గృహోపకరణాలు తదితరల నుంచి వెలువడే శబ్ద ఉద్గారాలు ధ్వని కాలుష్యానికి దారితీస్తాయి.

హానికర ప్రభావాలు

ఒక వ్యక్తి ఒకరోజుకి 8 గంటల పాటు 85 డెసిబెల్స్‌ ్బ్టత్శీ కంటే ఎక్కువ తీవ్రత ఉన్న ధ్వనులను వింటే ఆరోగ్యం దెబ్బతింటుంది.

•  ధ్వని కాలుష్యం వల్ల మనిషి ఆలోచనా శక్తి, సృజనాత్మకత, ఏకాగ్రత తగ్గుతాయి. ఇది నిద్రలేమి, అలసటకు కారణమవుతుంది.
• దీర్ఘకాలం ధ్వని కాలుష్యానికి గురైన వ్యక్తిలో రక్తపోటు, హృదయ సంబంధ వ్యాధులు పెరుగుతాయి.
•  ఒక వ్యక్తి 105 ్టతీ కంటే ఎక్కువ తీవ్రత కలిగిన ధ్వనులను దీర్ఘకాలం వింటే శాశ్వత వినికిడి లోపం ఏర్పడవచ్చు.
• ధ్వని కాలుష్యం టిన్నిటస్‌ లాంటి శ్రవణ రుగ్మతలకు దారి తీస్తుంది. అధిక ధ్వని కాలుష్యానికి గురైన వ్యక్తి నిశ్శబ్ద ప్రాంతాలకు వెళ్లినప్పుడు చెవిలో ఏదో ఒక శబ్దం వినిపిస్తున్నట్లు అనిపించే మానసిక స్థితిని టిన్నిటస్‌ అంటారు.
• శబ్ద కాలుష్యం మానసిక ఒత్తిడి, ఆందోళన, నిరాశను కలిగిస్తుంది. జీవన నాణ్యతను క్షీణింపజేస్తుంది.
• ఈ కాలుష్యం వన్యప్రాణుల ఆవాసాలకు అంతరాయం కలిగిస్తుంది. వాటి పునరుత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని తగ్గిస్తుంది.

శబ్ద కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి మార్గాలు:

ఎక్కువ ధ్వనినిచ్చే పరికరాలను దూరంగా ఉంచడం, తక్కువ ధ్వనినిచ్చే పరికరాలను ఎంచుకోవడం.

• పెట్రోల్‌ లేదా డీజిల్‌తో నడిచే పరికరాలకు బదులు విద్యుత్‌ లేదా బ్యాటరీతో నడిచే పరికరాలను ఉపయోగించడం.
•  పారిశ్రామిక ప్రాంతాలను నివాస ప్రాంతాలకు దూరంగా ఉంచడం.
•  చెట్లను ఎక్కువగా పెంచితే అవి అధిక స్థాయి ధ్వని తరంగాలను గ్రహిస్తాయి. సాధారణంగా చెట్లు అవాంఛిత శబ్దాన్ని 50 శాతం వరకు తగ్గించగలవు.
•  పెద్ద శబ్దాలను నివారించలేనప్పుడు ఇయర్‌ప్లగ్‌ ్బన్చి౯్పః్య్ణ(్శ, ఇయర్‌మఫ్‌లను ్బన్చి౯్ఝ్య÷÷(్శ ఉపయోగించి వినికిడి రక్షణ పొందవచ్చు.
•  పిల్లలను అధిక శబ్ద తీవ్రత ఉండే సంగీతం, వాటి పరికరాల నుంచి దూరంగా ఉంచాలి.
•  ఆస్పత్రులు, బోధనా సంస్థలు లాంటి సున్నితమైన ప్రదేశాల్లో హారన్‌ ఉపయోగించడాన్ని నిషేధించడం.
•  వాణిజ్య, పారిశ్రామిక భవనాల్లో సౌండ్‌ప్రూఫ్‌ వ్యవస్థలను ఏర్పాటు చేయడం.
•  అటవీ, పర్వతాలు, మైనింగ్‌ ప్రాంతాల్లో అనధికారికంగా పేలుడు పదార్థాలను ఉపయోగించకపోవడం.
•  పట్టణ ప్రణాళికలో శబ్ద వ్యాప్తిని తగ్గించడానికి గ్రీన్‌స్పేస్‌ ్బబి౯’’-(్ప్చ‘’్శ, పాదచారుల జోన్‌ ్బశి’్ట’(్మ౯i్చ- ్ట్న్ర-’(్శ ఏర్పాటుకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం.

​​​​​​​