RBI Board: కొత్త ప్రభుత్వానికి రూ.2.11 లక్షల కోట్లు

డివిడెండ్‌ రూపంలో చెల్లించేందుకు ఆమోదం తెలిపిన ఆర్‌బీఐ బోర్డు

ముంబయి: ఎన్నికల అనంతరం ఏర్పడే కొత్త ప్రభుత్వానికి సాంత్వన చేకూరే ఆర్థిక నిర్ణయాన్ని రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఆర్‌బీఐ) ప్రకటించింది. గతంలో ఎన్నడూ లేనంతగా 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరానికి రూ.2.11 లక్షల కోట్ల డివిడెండ్‌ను ప్రభుత్వానికి చెల్లిస్తామని ప్రకటించింది. గత ఫిబ్రవరిలో రూపొందించిన 2024-25 తాత్కాలిక బడ్జెట్‌లో ప్రభుత్వం అంచనా వేసిన రూ.1.02 లక్షల కోట్లకు రెట్టింపు మొత్తాన్ని డివిడెండ్‌గా చెల్లించాలని బుధవారం జరిగిన ఆర్‌బీఐ బోర్డు సమావేశం నిర్ణయించింది. 2022-23కు సంబంధించి, ఆర్‌బీఐ మిగులు నిధుల్లో రూ.87,416 కోట్లను డివిడెండ్‌ రూపంలో ప్రభుత్వానికి చెల్లించిన సంగతి విదితమే.

• 2018-19 ఆర్థిక సంవత్సరానికి రూ.1.76 లక్షల కోట్ల డివిడెండ్‌ను చెల్లించిన ఆర్‌బీఐ, అంతకుమించి రూ.2,10,874 కోట్లను చెల్లించేందుకు సిద్ధమైంది. ఆర్‌బీఐ గవర్నర్‌ శక్తికాంత దాస్‌ నేతృత్వంలో జరిగిన ఆర్‌బీఐ డైరెక్టర్ల కేంద్ర బోర్డు 608వ సమావేశంలో దీనికి ఆమోదం తెలిపింది. 
• 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ద్రవ్య లోటును (ఆదాయం-వ్యయం మధ్య వ్యత్యాసం) రూ.17.34 లక్షల కోట్లకు (జీడీపీలో 5.1%) పరిమితం చేయాలని ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా నిర్దేశించుకోగా, ఆర్‌బీఐ భారీ డివిడెండ్‌ ప్రకటన కొత్తగా ఏర్పాటు కాబోయే ప్రభుత్వానికి ఉపశమనం కలిగించనుంది.
• 2022-23 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఆర్‌బీఐ కంటింజెంట్‌ రిస్క్‌ బఫర్‌ (సీఆర్‌బీ)ను 6 శాతం వద్ద ఉంచింది. గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో వృద్ధి పుంజుకోవడంతో దీన్ని 6.5 శాతం చేయాలని బోర్డు నిర్ణయించింది. 2018-19 నుంచి 2021-22 మధ్య సీఆర్‌బీ 5.5 శాతంగా ఉండేది.

ఆర్‌బీఐ వద్ద మిగులు నిధులు ఇలా: ఆర్‌బీఐ ఆదాయం, వ్యయాల మధ్య తేడానే మిగులు నిధులుగా వ్యవహరిస్తారు. 

ఆదాయం: దేశ, విదేశీ సెక్యూరిటీలపై వడ్డీ, సేవలపై రసుములు-కమీషన్లు, విదేశీ మారకపు ద్రవ్యం లావాదేవీలపై లాభం, అనుబంధ సంస్థల నుంచి ప్రతిఫలం రూపేణ ఆర్‌బీఐకు ఆదాయం లభిస్తుంది. 

వ్యయాలు: కరెన్సీ నోట్ల ముద్రణ, డిపాజిట్లు-రుణాలపై వడ్డీల చెల్లింపులు, సిబ్బంది జీతభత్యాలు-పింఛన్లు, కార్యాలయాల నిర్వహణ ఖర్చులు, ఆకస్మిక పరిస్థితులు- తరుగుదలకు కేటాయింపులు