Trading: టి+0 సెటిల్‌మెంట్‌.. ప్రయోజనమేనా?

ప్రస్తుతం మనం స్టాక్‌ మార్కెట్లో ఏదైనా షేర్లు కొనుగోలు చేస్తే టి+1 రోజున అంటే ట్రేడ్‌ చేసిన తదుపరి రోజున సెటిల్‌మెంట్‌ జరుగుతోంది. అయితే టి+0తో ట్రేడ్‌ జరిగిన రోజే సెటిల్‌మెంట్‌ పూర్తవుతుంది.

ఎప్పటి నుంచి: ప్రస్తుతానికి సెబీ ఈ సెటిల్‌మెంట్‌పై నమూనా పరీక్షలను నిర్వహించనుంది. మార్చి 28, 2024 నుంచి బీటా వర్షన్‌ను ఆవిష్కరించనుంది.

25 షేర్లకే: టి+0 సెటిల్‌మెంట్‌ను కేవలం 25 షేర్లు, పరిమిత బ్రోకర్లకు మాత్రమే మొదలుపెట్టనున్నారు. తద్వారా వ్యవస్థ సామర్థ్యాన్ని పరిశీలించనున్నారు. అన్ని షేర్లకు ఒకే రోజు సెటిల్‌మెంట్‌ను అమలు చేయడానికి ముందు ఈ 25 షేర్లపై జరిపే పరీక్షా ఫలితాలను బట్టి సమీక్షిస్తారు.

ఎన్ని రోజులు: మూడు, ఆరు నెలల చివర ఈ పరీక్షల ప్రగతిని సెబీ పరీక్షించనుంది. అన్ని సజావుగా జరిగితే విస్తృత స్థాయిలో టి+0 అమల్లోకి వస్తుంది. బీటా వర్షన్‌ వినియోగదార్లతో పాటు అన్ని వర్గాలతో చర్చించిన అనంతరం అమలు తేదీపై సెబీ ఒక నిర్ణయానికి వస్తుంది.

ప్రయోజనం ఏంటంటే: టి+0 సెటిల్‌మెంట్‌ వల్ల బ్రోకర్ల సొంత నిధులను వాడాల్సిన అవసరం పెద్దగా ఉండకపోవచ్చు. తద్వారా మొత్తం మీద వ్యాపార వ్యయాలు తగ్గుతాయి. ప్రస్తుతం ఎవరైనా క్లయింటు షేర్లను విక్రయిస్తే.. తక్షణం అందుకు సంబంధించిన మొత్తం ట్రేడింగ్‌ ఖాతాలో పడిపోతోంది. ఆ మొత్తంతో షేర్ల కొనుగోళ్లు చేయడానికి వీలవుతుంది. ఇక ఎక్స్ఛేంజీ మాత్రం ఆ బ్రోకర్‌కు టి+1 రోజున మాత్రమే ఆ నిధులను జమ చేస్తూ వచ్చింది.

టి+0 అమల్లోకి వస్తే..: సాయంత్రం 4:30 గంటలకల్లా బ్రోకర్లకు నిధులు జమవుతాయి. అంటే బ్రోకర్లకు నిధులు రావడానికి పెద్ద సమయం పట్టదన్నమాట.

తక్షణ సెటిల్‌మెంట్‌ వల్ల మార్కెట్లో ద్రవ్యలభ్యత పెరుగుతుంది. అదే సమయంలో భారత స్టాక్‌ మార్కెట్ల సామర్థ్యం, పారదర్శకత మెరుగవుతుంది.

టి+5 నుంచి టి+0 దాకా

అప్పటి దాకా ఉన్న టి+5 సెటిల్‌మెంట్‌ను ఏప్రిల్‌ 2002లో టి+3కి సెబీ మార్చగలిగింది. ఆ తర్వాతి సంవత్సరమే టి+2కు సవరించింది. 2021లో టి+1ను దశలవారీగా అమలు చేయడం ప్రారంభించింది. తుది దశను జనవరి 2023కు పూర్తి చేసింది. అక్టోబరు 1, 2023 నుంచి టి+1 సెటిల్‌మెంట్‌ను అన్ని స్క్రిప్‌లకు అమలు చేయనున్నట్లు సెబీ ప్రకటించింది. ప్రస్తుతం చాలా వరకు దేశాల్లో రెండు రోజుల్లో సెటిల్‌మెంట్‌ జరుగుతోంది. తక్షణ సెటిల్‌మెంట్‌ భారత్‌లో వస్తే.. చైనా తర్వాత ఆ ఘనత సాధించిన దేశం మనదే అవుతుంది.