చూపులకు చిన్నవైనా.. పర్యావరణ పరిరక్షణలో మిన్న..!

టీఎస్‌పీఎస్సీ, ఇతర పోటీ పరీక్షల ప్రత్యేకం
బయాలజీ

ఇకైనోడర్మేటా

• ఫైలమ్‌ ఇకైనోడర్మేటాకు చెందిన జీవులు ప్రత్యేకమైన సముద్ర జీవులు. ఇప్పటివరకు భూసంబంధ లేదా మంచినీటి ఇకైనోడర్మ్‌లు ఉన్నట్లు గుర్తించలేదు.
• ఇవి బాగా అభివృద్ధి చెందిన అవయవ వ్యవస్థలతో ఉన్న బహుకణ జీవులు. ఈ ఫైలమ్‌కు చెందిన జీవులన్నీ దాదాపు ఒకే లక్షణాలను కలిగి ఉంటాయి. పర్యావరణపరంగా, భౌగోళికంగా ముఖ్యమైన ఈ జీవులు వివిధ వర్ణాల్లో, ప్రత్యేకమైన ఆకారంతో ఉంటాయి.
• సాధారణంగా ఇవి సముద్ర లోతుల్లో, అలల జోన్లలో కనిపిస్తాయి.
• ఇకైనోడర్మేటా జీవుల ఆసక్తికరమైన లక్షణం ఏంటంటే ఇవన్నీ సముద్రంలో ఉంటాయి.
• ఇకైనోడర్మేటా జీవుల్లో ఉండే జలకుల్య వ్యవస్థ వాయు మార్పిడి, పోషకాల ప్రసరణ వ్యర్థాల తొలగింపునకు కారణమవుతోంది.

ప్రధాన ఉదాహరణలు

• సముద్ర నక్షత్రాలు (ఆస్టెరాయిడియా): ఈ రేడియల్‌ సౌష్టవ జీవులు అనేక రకాల రంగులు, పరిమాణాలు, ఆకారాల్లో ఉంటాయి.
• ఇవి అయిదు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ చేతులు బయటికి ప్రసరించే సెంట్రల్‌ డిస్క్‌ను కలిగి ఉంటాయి.
• సముద్ర నక్షత్రాలు తమ చేతుల దిగువ భాగంలో ఉన్న ట్యూబ్‌ పాదాలను చుట్టూ తిరగడానికి, ఆహారం కోసం ఉపయోగిస్తాయి.
• సముద్రపు అర్చిన్‌లు (ఇకినోయిడియా): సముద్రపు అర్చిన్‌లు రక్షణ కోసం కంటకాలతో కప్పి ఉంటాయి.
• కాల్షియం కార్బొనేట్‌తో తయారు చేసిన గట్టి ఎక్సోస్కెలిటన్‌ లేదా బాహ్య అస్థిపంజరాన్ని కలిగి ఉంటాయి.
• ఇవి నెమ్మదిగా కదలడానికి, ఆల్గే, ఇతర చిన్న జీవులను తినడానికి తమ ట్యూబ్‌ పాదాలను ఉపయోగిస్తాయి.
• శాండ్‌ డాలర్లు ఒక రకమైన సముద్ర అర్చిన్లు. ఇవి చదునైన శరీర ఆకృతిని కలిగి ఉంటాయి.

పెళుసుగా ఉండే నక్షత్రాలు (ఎఫియురాయిడియా):

• పెళుసుగా ఉండి ఇవి సముద్ర నక్షత్రాలను పోలి ఉంటాయి.
• కానీ వాటి చేతులు పొడ[వుగా, సన్నగా ఉంటాయి. ఇవి సులభంగా విరిగిపోయి, చెదిరిపోతాయి.
• ఆహారం కోసం ఇసుకను తవ్వడానికి, చుట్టూ తిరగడానికి ఇవి తమ చేతులను లేదా భుజాలను ఉపయోగిస్తాయి.

సముద్ర దోసకాయలు (హోలోతురాయిడియా):

సీ కుకుంబర్‌ లేదా సముద్రపు దోసకాయలు సముద్ర అడుగు భాగంలో నివసించే పొడవుగా ఉండే తోలు చర్మాన్ని కలిగిన జీవులు.

• ఇవి నెమ్మదిగా కదులుతాయి. డెట్రిటస్‌ (క్షీణిస్తున్న సేంద్రియ పదార్థం)ను తింటాయి.
• కొన్ని సముద్ర దోసకాయలు తమ అంతర్గత అవయవాలను రక్షణ యంత్రాంగంగా బహిష్కరించగలవు.

సముద్రపు లిల్లీలు (క్రినోయిడియా):

సముద్రపు లిల్లీలు సాధారణంగా తక్కువగా కనిపించే ఇకైనోడర్మ్‌లు.

ఇవి సముద్రపు అడుగు భాగానికి అతుక్కుని ఉండే పాచిని తింటాయి. దీనికోసం వీటిలో ఈకలతో కూడిన భుజాలు కలిగిన కిరీటం లాంటి ఏర్పాటు ఉంటుంది. కొన్ని సము ద్రపు లిల్లీలు కదిలే సామ ర్థ్యం కలిగి ఉంటే మరికొన్ని ఒకేచోట స్థిరంగా ఉంటాయి.

లక్షణాలు

• ఇవి నక్షత్రం లాంటి రూపాన్ని కలిగి ఉంటాయి. కొన్ని గోళాకారంగా లేదా పొడవుగా ఉంటాయి.
• ఇవి ప్రత్యేకంగా సముద్ర జీవులు.
• స్పైనీ - స్కిన్‌ను కలిగి ఉంటాయి.
• ఈ జీవులు నిర్మాణపరంగా అవయవ వ్యవస్థ స్థాయిని ప్రదర్శిస్తాయి.
• చాలా జీవులు రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థతో పాటు జీర్ణవ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి.
• ఈ జీవులు త్రిస్తరిత లేదా ట్రిప్లోబ్లాస్టిక్‌ జీవులు. ఇవి సీలోమిక్‌ కుహరాన్ని కలిగి ఉంటాయి.
• అస్థిపంజరం కాల్షియం కార్బొనేట్‌తో రూపొంది ఉంటుంది.
• ఈ జీవులు వివృత ప్రసరణ వ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి.
• మొప్పలు లేదా క్లోకల్‌ శ్వాస వృక్షం ద్వారా శ్వాసిస్తాయి. సాధారణ రేడియల్‌ నాడీవ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి. విసర్జన వ్యవస్థ లేదు.
• శరీరం విభజితమవకుండా నోరు ఉదరం వైపు, పాయువు పైభాగంలో ఉంటాయి. ప్రత్యేకమైన తల భాగం ఉండదు. ట్యూబ్‌ ఫీట్‌ లోకోమోషన్‌ లేదా స్థాన చలనంలో సహాయపడతాయి.
• గామెటిక్‌ ఫ్యూజన్‌ ద్వారా లైంగిక, పునరుత్పత్తి ద్వారా అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి జరుపుకుంటాయి.
• ఫలదీకరణం బాహ్యరూపంలో జరుగుతుంది.
• పిండ అభివృద్ధి పరోక్షంగా ఉంటుంది.
• ఈ జీవులు పునరుత్పత్తి శక్తిని కలిగి ఉంటాయి.
• ఈ జీవుల్లో పేలవంగా అభివృద్ధి చెందిన ఇంద్రియ వ్యవస్థలు, అవయవాలు ఉంటాయి. వీటిలో కెమోరెసెప్టర్లు, స్పర్శ అవయవాలు, టెర్మినల్‌ టెంటకిల్స్‌ మొదలైనవి ఉంటాయి.

ప్రాముఖ్యత

ఆవరణ వ్యవస్థ సమతౌల్యతను కాపాడుకోవడం: ఇకైనోడర్మ్‌లు ఇతర జీవుల జనాభాను నియంత్రించడంలో, పర్యావరణ వ్యవస్థలను సమతౌల్యంగా ఉంచడంలో సహాయపడే వేటగాళ్లుగా, గ్రేజర్లుగా పనిచేస్తాయి.
ఉదాహరణకు సముద్రపు అర్చిన్లు ఆల్గేలను ఆహారంగా తీసుకుంటాయి. సముద్ర నక్షత్రాలు మాంసాహారులు. ఇవి మొలస్క్‌లు, బైౖవాల్వ్‌లు ఇతర అకశేరుకాలను తింటాయి. వాటి జనాభాను నియంత్రించడంలో సహాయపడతాయి.

న్యూట్రియంట్‌ సైక్లింగ్‌: సముద్ర దోసకాయల లాంటి కొన్ని ఇకైనోడర్మ్‌లు కుళ్లిపోతున్న సేంద్రియ పదార్థాన్ని తినే డిట్రిడివోర్స్‌. అవి చనిపోయిన జీవులను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి, పోషకాలను తిరిగి సముద్ర పర్యావరణంలోకి పునరుత్పత్తి చేయడానికి సహాయపడతాయి.

భౌగోళిక ప్రాముఖ్యత: ఇకైనోడర్మ్‌లు గట్టి షెల్‌ కాల్షియం కార్బొనేట్‌తో తయారవుతాయి.

అవి చనిపోయినప్పుడు వాటి గుడ్లు సముద్రం దిగువకు మునిగిపోయి, కాలక్రమేణా పేరుకుపోతాయి. ఈ షెల్స్‌ నిక్షేపాలు చివరకు సున్నపురాయిని ఏర్పరుస్తాయి.
ఇది నిర్మాణ పరిశ్రమలో ఉపయోగించే అవక్షేపణ శిల. ఇకైనోడర్మ్‌ శిలాజాలు గత వాతావరణాల గురించి విలువైన సమాచారాన్ని కూడా అందించగలవు.

ఆర్థిక ప్రాముఖ్యత: సముద్రపు అర్చిన్‌లు, సముద్ర దోసకాయల లాంటి కొన్ని ఇకైనోడర్మ్‌లను వాణిజ్యపరంగా ఆహారం కోసం ఉపయోగిస్తారు.

• సముద్రపు అర్చిన్‌ (యూని) అనే పదార్థం జపాన్‌, ఇతర దేశాల్లో రుచికరమైన వంటకంగా పేరుగాంచింది.
• సముద్ర దోసకాయలను బెచే-డి-మెర్‌ అని కూడా పిలుస్తారు. వీటిని ఎండబెట్టి సంప్రదాయ చైనీస్‌ వైద్యంలో ఉపయోగిస్తారు.
• అక్వేరియం వ్యాపారంలో కూడా ఇకైనోడర్మ్‌లు ప్రసిద్ధి చెందాయి.

మాదిరి ప్రశ్నలు

1. కింది వాటిలో ప్రౌఢ ఇకైనోడర్మ్‌ల లక్షణం ఏది?

1) ద్వైపాక్షిక సమరూపత        2) సెగ్మెంటెడ్‌ బాడీ
3) పెంటామెరస్‌ రేడియల్‌ సిమెట్రీ     4) మాంటిల్‌ ఉనికి

2. ఇకైనోడర్మ్‌లు కిందివాటిలో ఏ విధుల కోసం నీటి వాస్క్యులర్‌ వ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి?

1) లోకోమోషన్‌ 2) జీర్ణక్రియ
3) శ్వాసక్రియ 4) విసర్జన

3. అనేక ఇకైనోడర్మ్‌లపై కనిపించే స్పైన్‌ కవరింగ్‌ను ఏమంటారు?

1)చిటిన్‌ 2) కాల్కేరియస్‌ ఒసికిల్స్‌
3) కాండ్రిస్‌ 4) కొల్లాజెన్‌

4. కింది వాటిలో ఏది ఇకైనోడర్మ్‌ల తరగతి కాదు?

1) స్టార్‌ఫిష్‌ 2) సముద్ర దోసకాయ
3) జెల్లీఫిష్‌ 4) సముద్రపు అర్చిన్‌

5. ఇకైనోడర్మ్‌లు లార్వా దశను కలిగి ఉంటాయి. అది ఏ విధమైన సమరూపతను ప్రదర్శిస్తుంది?

1) అసమాన 2) రేడియల్‌ సమరూపత
3) ద్వైపాక్షిక సమరూపత 4) సమరూపత లేదు

6. ఇకైనోడర్మ్‌ల్లో ట్యూబ్‌ఫిట్‌ల పని ఏమిటి?

1) ఫీడింగ్‌, లోకోమోషన్‌ 2) ఇంద్రియ గ్రహణశక్తి
3) గ్యాస్‌ మార్పిడి 4) పునరుత్పత్తి

7. సముద్రపు నక్షత్రాలకు కోల్పోయిన అవయవాలను పునరుత్పత్తి చేసే సామర్థ్యాన్ని ఉంటుంది. దీనికి ఉదాహరణ:

1) మోటామార్ఫోసిస్‌ 2) పునరుత్పత్తి
3) పార్థినోజెనిసిస్‌ 4) చిగురించడం

8. సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థలో ఇకైనోడర్మ్‌లు పోషించే ముఖ్యమైన పాత్ర ఏమిటి?

1) నీటి కాలుష్య కారకాలను ఫిల్టర్‌ చేయడం
2) సేంద్రియ పదార్థాన్ని కుళ్లేలా చేయడం
3) చేపలకు ఆహారాన్ని అందించడం
4) పైవన్నీ

9. ఇకైనోడర్మ్‌ల నాడీ వ్యవస్థకు సంబంధించి కింది వాటిలో సరైంది?

1) సంక్లిష్టమైన, కేంద్రీకృత నాడీ వ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి.
2) వీటి నాడీ వ్యవస్థ కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థలేని నరాల నెట్‌వర్క్‌
3) వీటికి నాడీ వ్యవస్థ పూర్తిగా లేదు
4) ఇవి ప్రతి భుజానికి ప్రత్యేక నాడీ వ్యవస్థలను కలిగి ఉంటాయి.

10. స్టార్‌ఫిష్‌లోని మాడ్రెపోరైట్‌ ఎందులో పాల్గొంటుంది?

1) వాయువుల వినిమయం
2) వాటర్‌ వాస్క్యులర్‌ సిస్టమ్‌ ఫంక్షన్‌
3) ఇంద్రియ గ్రహణశక్తి 4) పునరుత్పత్తి

11. పెళుసైన నక్షత్రాలు, ఒక రకమైన ఇకైనోడర్మ్‌ చాలా త్వరగా కదిలే సామర్థ్యానికి ప్రసిద్ధి చెందాయి. పెళుసు నక్షత్రాలకు లోకోమోషన్‌ ప్రాథమిక విధానం ఏమిటి?

1) ట్యూబ్‌ అడుగులు 2) రిగ్లింగ్‌ కదలికలు
3) ఆర్మ్‌ కదలికలు 4) జెట్‌ ప్రొపల్షన్‌

12. సముద్రపు అర్చిన్లు పలు రకాల సముద్ర జీవులను తింటాయి. సముద్రపు అర్చిన్‌కు ఆహారం అందించే అత్యంత సాధారణ పద్ధతి ఏమిటి?

1) ఫిల్టర్‌ ఫీడింగ్‌ 2) ప్రిడేషన్‌
3) చేతులతో పట్టుకోవడం 4) పళ్లతో ఆల్గే స్క్రాపింగ్‌

13. కొన్ని జాతుల సముద్ర దోసకాయలు తమ అంతర్గత అవయవాలను రక్షణ యంత్రాంగాన్ని బహిష్కరించే సామర్థ్యానికి ప్రసిద్ధి చెందాయి. ఈ బహిష్కరించిన అవయవాలు అప్పుడు......

1) మాంసాహారులకు ఆహారంగా వినియోగమవుతాయి
2) పునరుత్పత్తి ద్వారా మళ్లీ ఉపయోగపడతాయి
3) ఇతర సముద్ర దోసకాయలను ఆకర్షిస్తాయి
4) విషాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తాయి.

14. ఇకైనోడర్మ్‌లు నీటి నాణ్యతలోని మార్పులకు సున్నితంగా ఉంటాయి. ఇది వేటికి మంచి సూచికలు?

1) వాతావరణ మార్పు 2) సముద్ర కాలుష్యం
3) చేపల సంఖ్య 4) పగడపు దిబ్బల ఆరోగ్యం

15. ఇకైనోడర్మ్‌ల అధ్యయనం జంతుశాస్త్రంలోని ఏ శాఖ కిందకు వస్తుంది?

1)ఇకైనేమాలజీ 2) ఏరిడర్మయాలజీ
3) ఇకైనోడెర్మటాలజీ 4) హెర్పెటాలజీ

సమాధానాలు

1-3 2-1 3-2 4-3 5-2 6-1 7-2 8-2 9-2 10-2 11-2 12-4 13-2 14-2 15-3