పోతేపోనీ నీళ్లు.. వస్తేరానీ కన్నీళ్లు!

ఎందుకీ గోదావరి ట్రైబ్యునల్‌ ?

• 2014 రాష్ట్ర విభజన చట్టం ప్రకారం రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల మధ్య జలపంపకాలకు సంబంధించి వివాదం తలెత్తితే సెక్షన్‌ 84 (3) కింద కొత్త ట్రైబ్యునల్‌ను ఏర్పాటు చేయవచ్చు. 1980లో గోదావరి జల పంపిణీ అవార్డు తీసుకొచ్చారు. 1975 నుంచి 1980 వరకు వివిధ రాష్ట్రాల మధ్య కుదిరిన ఒప్పందాలనే గోదావరి అవార్డుగా అమలు చేస్తున్నారు. 1978 ఆగస్టు 7న మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్‌, ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లు కుదుర్చుకున్న ఒప్పందం మినహా మిగిలిన ఒప్పందాలన్నీ గోదావరి అవార్డు ప్రకారం అమలులో ఉన్నాయి.
• రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలకు గోదావరిలో నిర్దిష్టంగా నీటి కేటాయింపులు ప్రత్యేకంగా లేవు. వ్యాప్కోస్‌ అధ్యయనం ప్రకారం ఉమ్మడి రాష్ట్రానికి అన్నీ కలిపి 75 శాతం విశ్వసనీయ జలాలు 1,430 టీఎంసీలు ఉన్నట్లు లెక్కించింది. ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో వివిధ ప్రాజెక్టుల కింద వినియోగంలో ఉన్న నీరు  659.691 టీఎంసీలు, నిర్మాణంలో ఉన్న ప్రాజెక్టులకు అవసరమైన నీరు 116.20 టీఎంసీలు. తెలంగాణలో ప్రస్తుతం ఉన్న ప్రాజెక్టుల వినియోగం 471.686 టీంఎసీలు, కొత్త ప్రాజెక్టులకు అవసరమైనది 178.116 టీఎంసీలు.
• ఈ పరిస్థితుల్లో కొత్త ప్రాజెక్టుల నిర్మాణానికి అవసరమైన నీరు ఉమ్మడి రాష్ట్రానికి లేనట్లే. అదే సమయంలో తెలంగాణ రాష్ట్రం గోదావరి అవార్డుకు భిన్నంగా ప్రాజెక్టులు నిర్మిస్తుండటంతో దిగువన ఉన్న ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు నష్టం కలుగుతోంది.
• ఈ నేపథ్యంలోనే కొత్త ట్రైబ్యునల్‌ ఏర్పాటు అవసరం అని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ డిమాండ్‌ చేస్తోంది. తెలంగాణ రాష్ట్రం 450 టీఎంసీల వినియోగంతో ఏడు ప్రాజెక్టులు నిర్మిస్తుండగా తర్వాత ఆ వినియోగాన్ని ఏకంగా 714 టీఎంసీలకు పెంచిందని ఏపీ అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. దీనివల్ల దిగువన ఉన్న రాష్ట్ర ప్రయోజనాలకు నష్టం కలుగుతుంది.
• నీరు ఎంత అందుబాటులో ఉందో తేల్చి ప్రాజెక్టుల వారీగా రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలకు కేటాయించడంతో పాటు తక్కువగా నీరు ఉన్నప్పుడు ప్రాధాన్యాలు తేల్చేలా ప్రొటోకాల్‌ను కూడా ట్రైబ్యునల్‌ నిర్ణయించాల్సి ఉంటుంది. ఇందుకు గోదావరిపై కొత్త ట్రైబ్యునల్‌ను కోరుకుంటున్నా కేంద్రం కనికరించడం లేదు.